جیره بندی آب در راه است؟

به گزارش صدآنلاین، مدیرعامل آب و فاضلاب مشهد، با رد خبر جیره‌بندی آب در این کلان‌شهر، گفت: با وجود قرار گرفتن مشهد در ششمین سال خشکسالی و کاهش بی‌سابقه ذخیره سدها به کمتر از سه درصد، هنوز جیره‌بندی اعمال نشده اما شهر در مرز، تنش شدید آبی قرار دارد و هر لحظه امکان بروز بحران وجود دارد.

حسین اسماعیلیان، در خصوص جیره‌بندی آب مشهد، اظهار کرد: طرح موضوع جیره‌بندی آب در کلان‌شهر مشهد صحیح نیست و بر پایه برداشت اشتباه برخی منابع منتشر شده است.

وی با اشاره به اینکه مشهد در حال حاضر در ششمین سال پیاپی خشکسالی قرار دارد، اظهار کرد: وضعیت تامین آب شهر مشهد در سال جاری یکی از سخت‌ترین شرایط دو دهه اخیر است. میزان ذخیره سدهای تامین‌کننده آب مشهد در مقطعی از پاییز به کمتر از سه درصد رسید، رقمی که در سال‌های گذشته تجربه نشده بود.

اسماعیلیان افزود: اگرچه شرایط آبی مشهد شکننده است، اما جیره‌بندی به‌عنوان یک راهکار موثر در اداره شهر پذیرفته نیست، زیرا در چنین شرایطی مردم به ذخیره‌سازی خانگی روی می‌آورند و این موضوع به جای کاهش مصرف، منجر به افزایش مصرف و فشار بیشتر بر شبکه می‌شود. جیره‌بندی سبب خالی‌شدن خطوط شده و این امر نه‌تنها موجب صرفه‌جویی نمی‌گردد، بلکه هزینه مدیریت بحران را چند برابر می‌کند.

مدیر عامل آبفای مشهد، وضعیت عدم بارندگی‌های در سال جاری را بی‌سابقه توصیف و خاطرنشان کرد: از ابتدای سال جاری تاکنون تنها چهار دهم میلی‌متر بارش مؤثر ثبت شده است، در حالی‌که میانگین بلندمدت مشهد در همین بازه بیش از ۳۰ میلی‌متر بوده است. یعنی طی دو ماه اخیر، عملا با ۱۰۰ درصد کاهش بارندگی مؤثر مواجه بوده‌ایم.

وی تاکید کرد: بارش‌های کوتاه‌مدت یا نقطه‌ای که پیش‌بینی شده‌ است، تاثیر چندانی در تقویت ذخایر سدها ندارند و در بهترین حالت رطوبت خاک را افزایش می‌دهد. برای اینکه سدها آب‌گیری شوند، بارش‌های مداوم و سنگین لازم است؛ نه بارش‌هایی که ظرف یک ساعت رخ داده و بعد با تبخیر از دست می‌روند.

وی با اشاره به نقش سدها در تامین آب مشهد، توضیح داد: با وجود کاهش محسوس ذخایر، بیش از ۲۰ درصد آب شهر هنوز از سدها تامین می‌شود و این رقم نقش حیاتی در پایداری شبکه دارد. هشدار می‌دهم اگر تا پایان آذرماه بارندگی قابل‌توجهی رخ ندهد، این منبع نیز عملا از دست خواهد رفت.

اسماعیلیان یکی دیگر از چالش‌های جدی تأمین آب مشهد را افت مستمر آب‌های زیرزمینی عنوان کرد و افزود: توان چاه‌های آب در سال‌های اخیر دچار کاهش شدید شده است. به‌طور متوسط سالیانه ۱۰ تا ۱۱ درصد کاهش آب‌دهی چاه‌های آب را ثبت کرده‌ایم و طی دو تا سه سال اخیر ۶۰ حلقه چاه به‌طور کامل از مدار خارج شده‌ است.

وی تاکید کرد: تصور جبران کمبود آب سدها با چاه‌ها واقع‌بینانه نیست، زیرا سفره‌های زیرزمینی خود با بحران جدی مواجه‌ هستند و ظرفیت برداشت بیشتر ندارند.

مدیرعامل آبفا خراسان رضوی درباره سیاست مدیریت فشار توضیح داد: کاهش یا تنظیم فشار به معنای قطع آب نیست. این روش مطابق استانداردهای فنی برای جلوگیری از هدررفت و تأمین آب پایدار تا طبقه سوم بدون استفاده از پمپ خانگی انجام می‌شود. شبکه آب مشهد طی چند سال اخیر از یک سیستم واحد به شبکه‌ای با ۲۱ پهنه فشاری و ۱۵۰ زیرپهنه تبدیل شده؛ تغییری که باعث شده مدیریت مصرف و کنترل فشار به شکل دقیق‌تری اجرا شود.

وی ادامه داد: تقریبا تمام شهر مشهد تحت مدیریت فشار قرار دارد، اما شدت آن در مناطق مختلف متفاوت است. ممکن است؛ مشترکی در طبقه دوم یا سوم در ساعات اوج مصرف با افت فشار مواجه شود؛ در این صورت باید از طریق سامانه ۱۲۲ گزارش دهد تا بررسی فنی شود. در بسیاری از موارد مشکل به صورت نقطه‌ای و با یک اصلاح کوچک رفع می‌شود.

اسماعیلیان بیان کرد: به طور متوسط مصرف خانگی هر نفر در مشهد حدود ۱۲۰ تا ۱۳۰ لیتر در شبانه‌روز است؛ رقمی که اندکی کمتر از میانگین کشوری اما همچنان بیش از استاندارد شرایط کم‌آبی است. الگوی مصرف در شرایط تنش آبی، ۸۰ لیتر برای هر نفر است که تمام نیازهای روزانه شامل شست‌وشو، آشامیدن، بهداشت فردی و خانگی را پوشش می‌دهد. این یعنی هر نفر در مشهد روزانه حدود ۴۰ تا ۵۰ لیتر بیش از حد لازم مصرف می‌کند.

وی با اشاره به اینکه مشهد یکی از کلان‌شهرهایی است که سالانه پذیرای میلیون‌ها زائر است، گفت: کم شدن تعداد زائران در ماه‌های اخیر به کاهش مصرف کمک کرده است، اما باید در نظر داشت که وضعیت سدها نیز به همان میزان وخیم‌تر شده و تعادل تامین همچنان شکننده است.

اسماعیلیان تاکید کرد: حتی اگر بارندگی‌های پیش‌رو از متوسط بلندمدت نیز بیشتر باشد، سیاست‌های جاری همچون مدیریت فشار و محدودیت در انشعابات جدید تغییر نخواهد کرد. بارش‌های کوتاه‌مدت نمی‌تواند کاهش چند ساله ذخیره مخازن را جبران کند. باید اجازه دهیم سدها و مخازن تا اسفند و پیش از پیک نوروز بازیابی شوند.