دوشنبه ۰۵ آبان ۱۴۰۴
به گزارش صد آنلاین به نقل از تسنیم، جمهوری آذربایجان در سال‌های اخیر به دنبال تنوع‌بخشی به تجارت خود، جغرافیای صادرات محصولات غیرنفتی را به بازارهای بزرگی چون اروپای شرقی و جنوبی گسترش داده است. در این راستا، گسترش روابط تجاری این کشور با صربستان و لهستان بسیار رو به رشد است.
اساس مشارکت باکو با صربستان بر صادرات گاز آذربایجان از طریق «کریدور گازی جنوبی» (SGC) استوار است، اما روابط تجاری با لهستان عمدتاً در بخش غیرنفتی متمرکز شده است. در سال‌های اخیر، حجم مبادلات تجاری با این دو کشور افزایش یافته و مذاکرات برای ایجاد شرکت‌های مشترک و جذب سرمایه‌گذاری در جریان است. روز پنجشنبه گذشته نیز، چشم‌انداز گسترش روابط تجاری با صربستان و لهستان در جریان دو کمیسیون بین دولتی جداگانه مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
مشارکت راهبردی با بلگراد؛ گاز آذربایجان در بالکان
بیش از یک دهه است که صربستان یکی از شرکای مهم سیاسی و اقتصادی جمهوری آذربایجان در منطقه اروپای جنوب شرقی بوده است. روابط بسیار نزدیک دوجانبه به طور رسمی با «اعلامیه مشارکت راهبردی» (2013)، «برنامه اقدام مشترک» (2018) و «یادداشت تفاهم ایجاد شورای مشارکت راهبردی» (2022) تثبیت شده است.
اراده سیاسی قوی و دوستی شخصی رؤسای جمهور، الهام علی‌اف و الکساندر ووچیچ، پایه‌ای محکم برای روابط ایجاد کرده و سفرهای متقابل آن‌ها در سال‌های اخیر، عمق گفتگوی راهبردی دو کشور را نشان می‌دهد.
پس از امضای «یادداشت تفاهم مشارکت راهبردی در زمینه انرژی بین آذربایجان و اتحادیه اروپا» در ژوئیه 2022، ایستگاه‌های کمپرسور و شبکه‌های توزیع گاز در کشورهای اروپای جنوبی و شرقی نوسازی شد و ساخت خطوط لوله اتصال‌دهنده (اینترکانکتور) جدید سرعت گرفت.
به طور خاص، پس از راه‌اندازی اینترکانکتور 170 کیلومتری نیش-دیمیتروگراد (IBS) در دسامبر 2023 که سیستم‌های انتقال گاز بلغارستان و صربستان را به هم متصل کرد، مشارکت باکو و بلگراد در صادرات گاز به موضوعی کلیدی در مسیر تجاری تبدیل شد.
از صادرات گاز تا ساخت نیروگاه مشترک
اهمیت همکاری مستمر در زمینه انرژی، روز پنجشنبه در نهمین نشست کمیسیون بین دولتی همکاری‌های تجاری و اقتصادی آذربایجان و صربستان در بلگراد، بار دیگر مورد تأیید قرار گرفت.
«ساحل بابایف»، وزیر دارایی آذربایجان و رئیس آذربایجانی این کمیسیون، اعلام کرد: «از ژانویه 2024، آذربایجان عرضه گاز طبیعی به صربستان را آغاز کرده و تا به امروز، صادرات به حدود 300 میلیون مترمکعب رسیده است.»
به گفته وی، همچنین کار مشترک شرکت دولتی نفت آذربایجان (SOCAR)، شرکت EPS و شرکت Srbijagas برای ساخت یک نیروگاه برق توربین گازی ترکیبی 500 مگاواتی در شهر نیش آغاز شده که مشارکت انرژی دو کشور را به سطح جدیدی ارتقا می‌دهد.
لازم به ذکر است که در 26 سپتامبر 2024، قراردادی بین سوکار و Srbijagas برای عرضه حجم اضافی گاز آذربایجان به صربستان امضا شد. همزمان، آذربایجان قصد دارد حجم عرضه گاز به این کشور بالکان را به تدریج تا 1 میلیارد مترمکعب در سال افزایش دهد. در چشم‌انداز بلندمدت، باکو و بلگراد قصد دارند در طرح‌های جدیدی مانند پروژه «انرژی دریای سیاه» (Black Sea Energy) که شامل انتقال انرژی سبز از طریق کابل برق در کف دریای سیاه است، همکاری کنند.
دعوت از صربستان برای سرمایه‌گذاری در «کریدور میانی»
در چارچوب این کمیسیون، یک مجمع تجاری با حضور بیش از 50 شرکت، از جمله 16 شرکت آذربایجانی، برگزار شد. در این نشست‌ها، طرفین درباره فرصت‌های جدید همکاری در زمینه‌های تجارت، انرژی، حمل‌ونقل، کشاورزی، گردشگری و امنیت غذایی گفتگو کردند.
همچنین پتانسیل قابل‌توجهی برای شرکت‌های صرب جهت مشارکت در حمل‌ونقل کالا و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های لجستیکی «کریدور میانی» که آسیا و اروپا را به هم متصل می‌کند، مورد اشاره قرار گرفت.
آذربایجان همچنین از شرکت‌های صرب برای اجرای پروژه‌های تجاری در پارک‌های صنعتی کشاورزی و مناطق ویژه اقتصادی و همچنین مشارکت در پروژه‌های بازسازی اراضی آزاد شده (قره‌باغ) دعوت کرده است.
به لطف مواضع فعال باکو و بلگراد و تلاش برای تنوع بخشیدن به روابط اقتصادی، از سال 2021 حجم مبادلات تجاری دوجانبه به طور متوسط سالانه 15 تا 20 درصد افزایش یافته و در سال 2024 (با احتساب عرضه گاز) از 190.3 میلیون دلار فراتر رفته است.
لهستان؛ دروازه ورود محصولات غیرنفتی آذربایجان به اروپا
در مسیر اروپایی، روابط تجاری آذربایجان و لهستان نیز در حال توسعه به نظر می‌رسد. ویژگی منحصر به فرد این روابط آن است که علیرغم سهم ناچیز بخش نفت و سوخت، حجم مبادلات تجاری در سال‌های اخیر به صورت پویا در حال رشد بوده و از 141 میلیون دلار در سال 2022 به بیش از 222 میلیون دلار در سال 2024 افزایش یافته است.
افتتاح «خانه تجارت آذربایجان» در ورشو در سال 2018 گامی حیاتی در این راستا بود. در نتیجه، بازار لهستان امروز به عنوان بزرگترین بازار اتحادیه اروپا برای فروش کالاهای کشاورزی و مواد غذایی آذربایجان شناخته می‌شود و خانه تجارت در ورشو به هابی برای ترویج محصولات با برند «Made in Azerbaijan» در سایر کشورهای همسایه لهستان تبدیل شده است.
تقویت کریدور میانی و سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر
روز پنجشنبه در ورشو، نهمین نشست کمیسیون بین دولتی همکاری‌های اقتصادی آذربایجان و لهستان و همچنین یک مجمع تجاری با حضور بیش از 130 کارآفرین از دو کشور برگزار شد.
«کمال‌الدین حیدروف»، وزیر شرایط اضطراری آذربایجان و رئیس آذربایجانی کمیسیون، خاطرنشان کرد: «توسعه همکاری آذربایجان و لهستان در زمینه‌های حمل‌ونقل، زیرساخت‌های ریلی، کشاورزی، ساخت‌وساز، انرژی، گردشگری و توسعه شرکت‌های مشترک، به تقویت مشارکت راهبردی دو کشور کمک می‌کند.»
در سال‌های اخیر، تعداد کارآفرینان لهستانی علاقه‌مند به مشارکت در پروژه‌های صنعتی و لجستیکی در منطقه آزاد اقتصادی آلات (Alat) افزایش یافته است. همچنین لهستان یکی از اولین کشورهای اتحادیه اروپا بود که به پروژه‌های حمل و نقل و لجستیک آذربایجان که اروپا و آسیا را به هم متصل می‌کند، مانند کریدور حمل‌ونقل بین‌المللی ترانس-خزر (کریدور میانی)، پیوست.