فلزات معدنی کمیاب چین از مواد اولیه مهم در صنعت تولیدات نظامی آمریکا هستند که برای تولید محصولاتی از گلوله گرفته تا جنگندهها به کار میروند.
پس از آنکه دونالد ترامپ در ماه آوریل سال جاری تعرفههای سنگینی بر واردات کالاهای چینی وضع کرد، دولت چین نیز در واکنش، محدودیتهایی بر صادرات مواد معدنی کلیدی به آمریکا اعمال کرد.
حتی با وجود آنکه نمایندگان دو کشور در اوایل ژوئن در لندن به توافقی چارچوبی دست یافتند و پکن با ازسرگیری صادرات مواد معدنی موافقت کرد، اما چین همچنان کنترل منابع این مواد کلیدی که در صنایع دفاعی استفاده میشود را در دست دارد. این مسئله صنایع نظامی آمریکا را وادار به تأخیر در تولید و یافتن منابع جایگزین کرده است.
بر اساس دادههای شرکت تحلیل دادههای دفاعی Govini، بیش از 80 هزار قطعه در سامانههای تسلیحاتی وزارت دفاع آمریکا از مواد معدنی کلیدی تحت کنترل صادراتی چین استفاده میکنند، همچنین زنجیره تأمین مواد کلیدی مورد استفاده پنتاگون تقریباً بهطور کامل به دستکم یک تأمینکننده چینی وابسته است.
این گزارش میافزاید، از امسال، چین از شرکتهایی که قصد خرید این مواد معدنی کلیدی را دارند، خواسته است سوابق دقیقی از کاربرد واردات خود ارائه دهند.
مقامات چینی معمولاً از فعالان این حوزه اطلاعات حساسی، از جمله نقشههای فنی محصولات شرکت، تصاویر خط تولید، و حتی فهرست خریداران، درخواست میکنند تا اطمینان حاصل کنند که مواد صادراتی در حوزه نظامی بهکار نخواهند رفت.
یک شرکت غربی که آهنرباهای عناصر کمیاب چینی را برای شرکتهای نظامی و غیرنظامی تأمین میکند، میگوید درخواست اخیر آنها تنها برای مواد مورد استفاده غیرنظامی تأیید شده و تقاضاهای مربوط به حوزههای دفاعی و هوافضا یا رد شده یا به تأخیر افتادهاند.
شرکت ePropelled، که مقر آن در ایالت نیوهمپشایر است و سامانههای پیشران پهپاد تولید میکند نیز گزارش داد که این شرکت پس از امتناع از ارائه اطلاعات خواستهشده به طرف چینی، با توقف ارسال آهنربا از سوی تأمینکننده چینی مواجه شده است.
به گفته یکی از مدیران ارشد این شرکت، آنها مجبور شد از منابعی در آمریکا، اروپا و سایر مناطق آسیا تأمین کند، اما بیشتر این مناطق نیز به محصولات عناصر کمیاب چینی وابسته هستند یا تحت تأثیر آن قرار دارند. در نتیجه، شرکت ناگزیر شده تحویل برخی سفارشهای مشتریان را یک تا دو ماه به تعویق بیندازد.
کنترل منابع تأمین توسط دولت چین، باعث شده است که هزینه برخی مواد اولیه مورد استفاده در صنایع دفاعی آمریکا حداقل پنج برابر افزایش یابد.
یکی دیگر از شرکتهای نظامی آمریکا نیز اعلام کرده که اخیراً یک صادرکننده عنصر کمیاب سنگین «ساماریوم» قیمتی «60 برابر» قیمت متداول پیشنهاد داده است. با این حال، برخی مدیران صنعتی معتقدند که برخی عناصر بیش از حد خاص هستند و تولید آنها در کشورهای غربی صرفه اقتصادی ندارد.
برای کاهش اثرات فشارهای پکن، وزارت دفاع آمریکا بودجهای برای گسترش تولید این مواد خاص اختصاص داده است، که از جمله این اقدامات تصویب سرمایهگذاری 400 میلیون دلاری در شرکت MP Materials، بزرگترین بهرهبردار معدن عناصر کمیاب در قاره آمریکا، موافقت کرده است./تسنیم