پیامِ صلح یا هشدار/ اردوغان از خلعِ سلاحِ پ‌ک‌ک چه می‌گوید؟

عمر چلیک سخنگوی حزب عدالت و توسعه که از 30 سال پیش، همواره یکی از معتمدین اردوغان بوده، اعلام کرد: «رئیس جمهور اردوغان، درباره این نقطه عطف تاریخی، سخنان مهمی بر زبان خواهد آورد. از همه مردم ترکیه دعوت می‌کنم این سخنرانی را از دست ندهند».

وعده‌های سخنگوی حزب حاکم درباره ارائه یک سخنرانی مهم و تاریخی از سوی اردوغان، باعث شد که بسیاری از تحلیلگران ترکیه در مورد محتوای سخنرانی رئیس جمهور ترکیه، دست به گمانه زنی بزنند.

بسیار‌ی از تحلیلگران نزدیک به اردغان اعلام کردند که قرار است او درباره چند موضوع مهم صحبت کند. آنان پیشبینی کرده بودند که در سخنرانی امروز اردوغان، یا درباره ساخت یک سلاح مهم و استراتژیک در صنایع دفاعی ترکیه صحبت شود و یا درباره روند حقوقی و اعلام عفو عمومی. ولی این پیش بینی‌ها غلط از آب درآمد و سخنرانی اردوغان، محتوایی هیجانی و حماسی داشت که ظاهراً فقط برای جلب توجه هواداران حزب حاکم بیان شد.

2 پیام اردوغان

اردوغان در جمع نمایندگان حزب حاکم و در تالار ویژه این حزب در پارلمان ترکیه، با اشاره به پایان حیات گروه تروریستی پ.ک.ک گفت: «از دیروز به خواست خداوند، بلای 47 ساله تروریسم وارد روند پایان خود شده است. ما ابتکاراتی را دنبال می‌کنیم که خونریزی را متوقف می‌کند، اشک مادران را متوقف می‌کند، رنج‌ها را کاهش می‌دهد و برادری را تقویت می‌کند. من به صراحت می‌گویم که پروژه ترکیه عاری از ترور که اخیراً دنبال کرده‌ایم، نتیجه مذاکره، معامله یا فرآیند بده بستان نیست. امروز روز جدیدی است، صفحه جدیدی در تاریخ گشوده شده است». 

اردوغان در ادامه افزود: «هیچ‌کسی اجازه ندارد ملی‌گرایی، میهن‌پرستی یا عشق شریک ائتلافی ما دولت باغچلی به ترکیه را زیر سوال ببرد. همچنین کسی اجازه ندارد ملی‌گرایی، میهن‌پرستی یا عشق من و تیم حزب عدالت و توسعه به ترکیه را زیر سوال ببرد. ما هرگز در کاری که به نفع ترکیه نباشد، درگیر نشده‌ایم و نخواهیم شد. امروز، درک ما، سیاست ما و جهت‌گیری ما صرفاً به نفع ترکیه است. ما هرگز در هیچ تلاشی که وحدت، تمامیت، میهن، ملت یا صلح ما را تهدید کند، درگیر نخواهیم شد و هرگز اجازه چنین تلاش‌هایی را نخواهیم داد. چرا که خلع سلاح سازمان تروریستی به این معنی است که ترکیه پیروز شده ملت من پیروز شده است. تک تک 86 میلیون شهروند ما اعم از ترک، کُرد، عرب، پیروز شده‌اند. جمهوری ترکیه سربلند ایستاده و هر خانه‌ای در ترکیه باید با پرچم هلال و ستاره ما مزین شود.»

اردوغان در پایان گفت: «به عنوان اولین قدم، ما کمیسیونی در مجلس ملی کبیر ترکیه تشکیل خواهیم داد و بحث در مورد الزامات قانونی این روند را آغاز خواهیم کرد. 41 سال است که باندها و حامیان تروریسم و افراد خون آشام، پیروز شده‌اند. کسانی که نقشه‌های کثیفی برای ترک‌ها، کردها و اعراب دارند، پیروز شده‌اند. ولی امروز، ما این بازی کثیف را به هم زدیم. مسئله فقط شهروندان کُرد ما نیست، بلکه برادران و خواهران کُرد ما در عراق و سوریه نیز هستند. ما در مورد این روند در حال گفتگو با آنها هستیم. برادر کُرد من! اگر مشکلی دارید، ما می‌نشینیم و صحبت می‌کنیم. برادر علوی من! اگر مشکلی دارید، ما آن را از طریق گفتگو حل خواهیم کرد. ما به همکاری با دولت سوریه و شرکای بین‌المللی خود ادامه می‌دهیم. من از صمیم قلب معتقدم که پرونده تروریسم در آنجا بسته خواهد شد و برادری پیروز خواهد شد».

همچنان که در سطور بالا مشاهده می‌کنیم، رئیس جمهور ترکیه در عبارات خود، به موضوع تازه‌ای اشاره نکرده و تنها این دو پیام در لابه لای سخنان او جلب توجه می‌کرد: اول این که به ایجاد یک کمیسیون برای تغییر و اصلاح قانون اساسی ترکیه در پارلمان اشاره کرد و دوم این که اعلام کرد از این به بعد، حزب عدالت و توسعه، حزب حرکت ملی گرا و حزب دمپارتی (نهاد اقماری پ.ک.ک) برای حل مشکلات ترکیه همراه با هم فعالیت خواهند کرد.

چنین چیزی به این معنی است که دو حزب مخالف مهم اردوغان یعنی حزب جمهوری خلق به رهبری اوزگور اوزل و همچنین ایی پارتی یا حزب خوب به رهبری درویش مساوات اوغلو و دیگر احزاب کوچک، در روند اصلاح قانون اساسی مشارکت چندانی نخواهند داشت و اردوغان تلاش خواهد کرد تا از آرای 55 نماینده حزب دمپارتی در پارلمان، به نفع اهداف و خواسته‌های ائتلاف جمهور استفاده کند.

تماس باغچلی با بولدان و دمیرتاش

شریک سیاسی اردوغان یعنی دولت باغچلی، هم با پروین بولدان عضو هیات ملاقات با اوجالان و هم با صلاح الدین دمیرتاش سیاستمدار زندانی کُرد تماس تلفنی برقرار کرده و به خاطر حمایت از روند خلع سلاح پ.ک.ک از آنها تشکر کرد.

این در حالی است که وکلای مدافع صلاح الدین دمیرتاش بر اساس رای صادره از سوی دادگاه حقوق بشر اروپا، یک بار دیگر خواستار آزادی او از زندان شده‌اند. اما دولت اردوغان، نه در مورد وضعیت دمیرتاش و نه درباره دیگر زندانیان سیاسی مربوط به پرونده پ.ک.ک، نکته خاصی بیان نکرده است.

آیا کارت برنده به دست اردوغان افتاد؟

بدون شک، برنده برجسته در جریان خلع سلاح گروه تروریستی پ.ک.ک، کسی جز اردوغان نیست. چرا که به درازای 5 دهه، سرنوشت سیاسی همه روسای جمهور و نخست وزیران ترکیه تحت تاثیر این موضوع قرار گرفته و هیچکدام از آنها نتوانسته بودند در این پرونده اقدام خاصی انجام دهند. 

اما اردوغان توانست پس از 23 سال زمامداری، این پرونده را به جایی برساند که می‌توان گفت، در آستانه مختومه شدن است.

با این حال نمی‌توان این واقعیت را از یاد برد که ترکیه هنوز هم گرفتار بزرگترین بحران اقتصادی چند دهه اخیر است و نتایج نظرسنجی‌های اخیر، نشان داده که اساساً تهدیدات تروریستی پ.ک.ک و معضل کردها، حتی نزد 5 درصد از مردم ترکیه، به عنوان معضل مهم تعریف نشده  و تنگنای معیشت، فقر، بیکاری و بی عدالتی از سوی 65 درصد از مردم این کشور، به عنوان مهمترین معضلات تعریف شده‌اند.

در نتیجه می‌توان چنین پیشبینی کرد که اگر شرایط اقتصادی ترکیه تغییر نکند، حتی حل معضل پ.ک.ک هم نخواهد توانست ورق را به شکل جدی به نفع اردوغان برگرداند./تسنیم