پدیده خطرناک داعش خراسان

نویسنده: ژولی ونسیان

روز سه شنبه بیست و پنجم آوریل ایالات متحده امریکا اعلام کرد که طالبان عامل حمله انتحاری بیست و ششم اوت 2021 در کابل را کشته اند. او یکی از اعضای دولت اسلامی خراسان، یکی از زیرمجموعه های فعال خلافت در آسیای مرکزی بود که پس از بازگشت طالبان به قدرت، تقویت شده بود.

داعش خراسان شاخه ای از جریان موسوم به دولت اسلامی عراق و شام است که در آسیای مرکزی و جنوبی فعال است. خراسان را افغان ها نام قرون وسطایی افغانستان می دانند. این منطقه قلمرو فعلی آنها و همچنین شمال شرقی ایران و جنوب ترکمنستان و ازبکستان را در بر می گرفت.

چند روز پس از اعلام خلافت «دولت اسلامی» توسط ابوبکر البغدادی در تابستان 2014، فرماندهان سابق طالبان، افغانستان و پاکستان با او بیعت کردند و جنبش‌های اسلامی محلی به آن پیوستند. آنها جنگجویان افغان را از کمپ های پناهجویان در مناطق قبایلی پاکستان، در پیشاور و در استان های شمال شرقی افغانستان در مرز پاکستان جذب می کنند.

نیروهای جهادی داعش خراسان در شمال شرق کشور در ولایات کنر و ننگرهار مستقر شدند. سپتامبر 2015، گزارش سازمان ملل تخمین زد که حدود 10 درصد از شورشیان افغان با داعش بیعت کرده اند. گروه‌هایی که با داعش بیعت کرده‌اند یا ادعای نزدیکی به داعش کرده‌اند، در ۲۵ استان از ۳۴ استان کشور گزارش شده‌اند.

ژوئن 2015، طالبان نامه ای به ابوبکر البغدادی نوشتند و از او خواستند که از «مداخله» خود در افغانستان جلوگیری کند.

طالبان و داعش خراسان، دو جنبش اسلامگرای بنیادگرا، دارای اختلافات اعتقادی هستند. کسانی که به داعش پیوسته‌اند دیدگاه بین‌المللی‌تری نسبت به مبارزه دارند و ادعای جهاد جهانی دارند. آنها همچنین اقلیت های شیعه مانند هزاره ها را مرتد و در نتیجه اهداف اولویت دار می دانند.

طالبان با هماهنگی نیروهای مسلح افغانستان به تدریج استان ها را از داعش خراسان پس گرفتند. داعش به دلیل نداشتن پایگاه ارضی به مناطق شهری عقب نشینی می کند و سپس اقدامات خود را در شهرها علیه هزاره ها یا نیروهای امنیتی متمرکز می کند.

داعش خراسان با پیوستن به جنگجویانی که پس از سقوط خلافت در عراق و سوریه آن را پناهگاهی می دانند، قدرت خود را افزایش داد. بر اساس گزارش نمایندگی سازمان ملل متحد در افغانستان، در سال 2020، 34 حمله انجام داد که باعث تلفات 132 غیرنظامی شد. بین اول ژانویه تا یازدهم اوت 2021، این سازمان مسئول 216 حمله است که باعث کشته شدن 600 غیرنظامی و 2500 نفر در بین اعضای ارتش افغانستان شده است.

روابط داعش و طالبان مبهم است. در حالی که این دو جنبش با یکدیگر می جنگند، اکثر زندانی های داعش خراسان با بازگشت طالبان به قدرت در تابستان 2021 آزاد شدند یا توانستند فرار کنند. طبق آمار سازمان ملل، 2200 نیروی داعش خراسان در سال 2021 به 4000 نیرو در سال بعد رسید.

بازگشت طالبان به معنای پایان حملات داعش خراسان نیست، بلکه برعکس است. آنها همچنان به بمبگذاری یا انفجار مواد منفجره علیه غیرنظامیان از جمله در مساجد ادامه می دهد. آنها به ویژه جوامع صوفی، شیعیان هزاره و مکان هایی که توسط سازمان های بین المللی اداره می شوند را هدف قرار می دهند.

منبع: لاکروا