گردشگرانی که به الموت در شمال شرق استان قزوین سفر میکنند در واقع با یک تیر، دونشان میزنند، هم به تماشای طبیعت میپردازند و هم تاریخ را به تماشا مینشینند چرا که این منطقه را باید تلاقی تاریخ و طبیعت دانست.
اگر از شلوغی و هیاهوی زندگی شهری و دود و آلودگی خسته شده اید و در ایام نوروز ۱۴۰۱ به دنبال یک مقصد گردشگری هستید که بتوانید تاریخ و طبیعت را در آن به نظاره بنشیند، الموت قزوین را به شما پیشنهاد می دهیم، به ویژه به شهروندانی که در شهرهای بزرگی چون کرج و تهران زندگی می کنند، چرا که در کمتر از چهار ساعت می توانند خود را به این منطقه زیبا برسانند.
طبیعت دل انگیز و روح بخش، هوای معتدل و تمیز در کنار آثار تاریخی زیبا سفر به الموت را در نوروز مطمئنا به سفری جذاب و به یادماندنی برای گردشگران تبدیل خواهد کرد.
صخره های رفیع و دره های عمیق که درختان بلند قامت در آن جای خوش کرده اند، دریاچه، آبشار، چشمه سارها و رودخانه ها، باغ های زغال اخته، گیلاس و فندق و امامزاده ها و قلعه های تاریخی چیزهایی هستند که گردشگران با سفر به الموت آنها را به تماشا می نشینند.
در کنار این ها خیلی از روستاهای الموت به معنای واقعی کلمه هنوز روستا هستند و بافت معماری و اجتماعی خود را حفظ کرده اند، خانه هایی با مصالح محلی و با سقف های چوبی و برخی خانه های پلکانی و با نمای کاهگل و همچنین پوشش سنتی زنان و مردان این منطقه بر هیجان و جذابیت های سفر به الموت می افزاید.
الموت یک منطقه بکر کوهستانی واقع در شمال شرقی استان قزوین و در مرز این استان با مازندران و گیلان قرار دارد، قلعه خشکچال با ارتفاع حدود چهار هزار و ۱۰۰ متر مربع از دریا مرتفع ترین نقطه این استان در این منطقه قرار دارد.
الموت از لحاظ تقسیمات کشوری این منطقه به دو بخش الموت غربی به مرکزیت رازمیان و الموت شرقی به مرکزیت معلم کلایه تقسیم شده است.
در حال حاضر جاده قزوین-الموت-تنکابن در این منطقه در دست احداث است و تکمیل و بهره برداری از آن که راه جدیدی را از دل رشته کوه های البرز از مرکز به شمال ایران ایجاد می کند، بدون شک می تواند به رشد گردشگری این منطقه کمک کند.
گردشگران برای سفر به الموت باید ابتدا به قزوین سفر کنند، برای سفر به الموت شرقی از میدان ورودی قزوین به نام مینودر از سمت آزادراه قزوین-کرج تابلوهایی وجود دارد که شما را برای رفتن به الموت شرقی و دریاچه اوان راهنمایی می کند.
مرکز این بخش معلم کلایه است و فاصله آن تا قزوین ۸۶ کیلومتر است و به دلیل کوهستانی بودن مسیر به طور معمول حدود ۲ ساعت زمان می برد از مرکز استان به این شهر برسید.
راه دیگر برای رسیدن به الموت جاده ای است که شما را به الموت غربی و مرکز آن رازمیان می رساند، برای رفتن به آن باید از آزادراه قزوین-کرج از محدوده دانشگاه آزاد وارد جاده بوستان جنگلی باراجین شد و سپس به سمت روستاهای نمونه گردشگری زرشک و کامان و سپس رجایی دشت و در نهایت معلم کلایه حرکت کرد.
در روستاهای مختلف الموت اقامتگاه های بوم گردی زیادی وجود دارد که گردشگران می توانند شب را در آنها اقامت داشته باشند.
قلعه حسن صباح الموت، دژی به یادگار مانده از دوره اسماعیلیان
قلعه حسن صباح واقع در روستای گازرخان بخش الموت شرقی قزوین برجسته ترین اثر تاریخی منطقه و البته از مهمترین آثار و جاذبه های استان قزوین نیز به شمار می رود.
این اثر تاریخی آنقدر مهم و دارای اهمیت می باشد که در فهرست انتظار برای بررسی و ثبت در فهرست آثار جهانی در یونسکو است.
سفر به الموت بدون دیدن این قلعه مانند آن است که به اصفهان سفر کرده باشید و از میدان نقش جهان دیدن نکنید!
گردشگرانی از نقاط مختلف دنیا به ویژه الموت نیز سالانه و البته پیش از دوران کرونا برای دیدن این قلعه به الموت سفر می کردند که امید می رود با مهار این ویروس بار دیگر پای گردشگران خارجی نیز به این منطقه باز شود.
این قلعه بر فراز قلعه سنگی با بیش از ۲ هزار متر ارتفاع ساخته شده و در قرن پنجم هجری مقر حکمرانی حسن صباح از بنیانگذاران و فرماندهان به نام سلسله اسماعیلیون بوده است.
مشاهده موقعیت این قلعه در نوک قلعه و نفوذناپذیری آن در برابر مهاجمان و شیوه ساخت آن هر بیننده ای را به تعجب و تحسین بر می انگیزد.
براساس آنچه که در کتب تاریخی آمده، تاریخ ساخت این قلعه به بیش از هزار سال قبل یعنی در سال ۲۲۶ هجری قمری توسط حسن بن زید علوی بنا شده و در سال ۴۸۳ نیز به تسخیر و تصرف حسن صباح درآمده است.
خندق های سنگی برای پیشگیری از نفوذ مهاجمان، سیستم پیچیده آبرسانی، انبارهای ذخیره آب و آذوقه و پرتگاه های مخوف دورتادور قلعه بر زیبایی های این قلعه تاریخی افزوده است.
البته چندین قلعه تاریخی دیگر نیز در الموت قرار دارد که از مشهورترین آنها می توان به قلعه تاریخی لمبسر اشاره کرد که در نزدیکی شهر رازمیان در الموت غربی قرار دارد و مورد توجه گردشگران داخلی و خارجی است.
این قلعه تاریخی نیز از دژهای مهم اسماعیلیون بوده و در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
قلعه های نویزر شاه و شیرکوه و کاروانسرای تاریخی پیچ بن از دیگر آثار تاریخی منطقه الموت به شمار می روند.
دریاچه اوان، منظره ای که آرامش را به بینندگانش هدیه می دهد
دریاچه آب شیرین اوان در الموت شرقی و در ۷۵ کیلومتری شهر قزوین قرار دارد و خیلی ها آن را نگین گردشگری الموت می دانند.
دریاچه اوان در میان روستاهای اوان، وربن، زوار دشت و زرآباد قرار دارد و دورتادور آنرا باغات میوه فراگرفته اند که منظره دل انگیز و زیبایی را به اطراف این دریاچه بخشیده اند.
این دریاچه کمی بیش از هفتاد هزار متر مربع مساحت دارد و ارتفاع آن از سطح دریا هزار و ۸۰۰ متر است و عمیق ترین قسمت آن حدود ۶ متر است.
رودخانه ای به این دریاچه نمی ریزد و منبع آب آن چشمه های کف داخل خود دریاچه است.
اطراف این دریاچه مناسب برپایی چادر و کمپ و دورهمی های خانوادگی است و در داخل دریاچه نیز امکان آب تنی، قایق سواری و ماهیگیری (در برخی مواقع با رعایت مسایل زیست محیطی ابلاغی) وجود دارد.
در حال حاضر دریاچه اوان مقصد بعضی تورهای طبیعت گردی از تهران نیز است و گردشگران زیادی هرساله در فصل بهار و تابستان از نقاط مختلف کشور به آن سفر می کنند.
به گردشگرانی که برای دیدن دریاچه اوان به الموت سفر می کنند پیشنهاد می شود از روستاهای گرداگرد دریاچه نیز دیدن کنند، به ویژه از روستای زرآباد که دارای مناظر طبیعی بسیار زیبایی بوده و درخت معروف چنار خونبار الموت که گفته می شود در شب های عاشورا مایعی صمغی به رنگ خون از آن تراوش می کند، در حیاط امامزاده علی اصغر(ع) این روستا قرار دارد.
درخت چنار خونبار روستای زرآباد الموت شرقی در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
روستاهای پلکانی، چشم اندازی زیبا از معماری خلاقانه
برخی روستاهای الموت دارای معماری و بافت منحصر به فردی هستند، از جمله این روستاها باید به روستای کلایه اشاره کرد.
گردشگران با دیدن این روستای زیبا و خانه های پلکانی و کاهگل و باغ های اطراف آن ناخودآگاه به یاد ماسوله گیلان می افتند، البته برخی دیگر از روستاهای الموت مانند هنیز، هیر و آتان نیز دارای ساختار پلکانی و یا بافت تاریخی زیبایی هستند که مشهورترین آن کلایه است.
بافت تاریخی روستای کلایه در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
روستای اندج از دیگر روستاهای الموت است که دیدن آن به گردشگران پیشنهاد می شود، صخره های تند و تیز با اشکال عجیب مجاور این روستا که در کنار رودخانه قرار گرفته اند، آن را به منظره ای دلنواز برای گردشگران تبدیل کرده است.
در کنار بافت تاریخی روستاهای یاد شده، گردشگران می توانند از شالیزارهای برنجی که در امتداد رودخانه شاهرود به ویژه در روستاهای همجوار با رازمیان مرکز الموت غربی وجود دارد، لذت ببرند و با عطر و بوی نم شالیزارها حال و روح خود را جلا ببخشند.
همچنین گردشگران با رفتن به روستای گرمارود در شرق الموت شرقی با طبیعتی بکر و جنگلی و کوهستانی روبه رو می شوند که بی شباهت با شمال کشور نیست.
گردشگران طبیعت گرد و ورزش دوست نیز می توانند برای کوهنوردی به الموت سفر کرده و خود را به قلعه سیالان برسانند، این مکان که در مرز بین قزوین و مازندران قرار گرفته با بیش از چهار هزار متر ارتفاع یکی از نقاط جذاب برای کوهنوردی در استان قزوین به شمار می رود.
از بقاع متبرکه الموت نیز باید صرف نظر کرد، این منطقه دارای حدود ۳۰ امامزاده در روستاها است که بقاع متبرکه خیلی از آنها از جمله آثار تاریخی و دیدنی به شمار می رود.
سفر به الموت، گردشگری با یک تیر و دو نشان
گلیم، فندق و زغال اخته و گیلاس خشک، سوغات الموت
گلیم الموت از شهرت زیادی برخوردار است و یکی از صنایع دستی مطرح و سوغات مهم این منطقه محسوب می شود.
از خیلی از روستاهای الموت می توان گلیم به عنوان سوغات و صنایع دستی تهیه کرد اما مرکز تهیه این محصول روستای اندج است که به تازگی به عنوان روستای ملی صنایع دستی در بخش گلیم انتخاب و معرفی شده است.
الموت قطب تولید برخی محصولات باغی در ایران است، این منطقه بیشترین تولید زغال اخته و فندق در ایران را داراست و همچنین از قطب های تولید گیلاس در کشور به شمار می رود و انار هم در برخی نقاط آن از محصولات غالب است، اگر در فصل تازه خوری این محصولات به الموت سفر کنید می توانید آن را از باغ های در کنار جاده ها و روستاها تهیه کنید و اگر در فصول دیگر یا نوروز به این منطقه سفر می کنید می توانید این میوه ها را به شکل خشک شده و آجیلی خریداری و سوغات بدهید.
برای تهیه زغال اخته بهترین مقصد سفر به روستای هیر است، این روستا قطب تولید زغال اخته ایران است و در فصل برداشت این محصول، ساکنان روستاها میوه ها را برای خشک شدن روی بام خانه های خود پهن می کنند که منظره جالب و زیبایی را پدید می آورد، برای تهیه و خرید گیلاس نیز روستای خشکچال و گازرخان پیشنهاد می شود.
در فصل تابستان جشن برداشت محصول در برخی روستاهای منطقه الموت برگزار می شود که زمان خوبی برای سفر و همچنین تهیه سوغاتی و میوه های ارگانیک است.
در کنار گلیم و میوه های یاد شده، گردشگران می توانند عسل تازه الموت را نیز از زنبورداران محلی در منطقه تهیه کنند.
الموت همچنین از قطب های تولید گیاهان دارویی در سطح منطقه به شمار می رود و محصول گل گاوزبان آن معروف است و گردشگران می توانند آن را به عنوان سوغات تهیه کنند، ماهیان خوراکی که از رود شاهرود و یا مزارع پرورش ماهی اطراف این رودخانه تکثیر و تولید می شوند نیز گزینه خوبی برای بردن سوغات از الموت به شمار می رود.
ناگفته نماند که فقدان پوشش مخابراتی تلفن همراه و اینترنت در برخی نقاط و مناسب نبودن راه زیرساختی در بعضی مناطق از جمله مشکلات زیرساختی الموت به شمار می رود که برای رونق گردشگری این منطقه باید هرچه زودتر مرتفع شوند، تکمیل و بهره برداری از راه قزوین-الموت-تنکابن نیز می تواند بن بست ارتباطی الموت را از بین برده و به رشد اقتصادی و گردشگری این منطقه کمک کند.