به گزارش صد آنلاین، اوقات فراغت، زمانی است که فارغ از مسئولیت‌های روزمره و کار‌های اجباری، به خودمان اختصاص می‌دهیم. این زمان نه تنها فرصتی برای استراحت و تجدید قواست، بلکه زمینه‌ای برای کشف علایق، پرورش خلاقیت و بهبود کیفیت زندگی است. این زمان می‌تواند به ما کمک کند تا از روزمرگی فاصله بگیریم و با انرژی بیشتری به چالش‌های زندگی بازگردیم.

درواقع، فراغت مؤثر رازی ساده اما عمیق دارد و در میان نوجوانان از اهمیت چندبرابری برخوردار است؛ انتخاب فعالیت‌هایی که نه تنها ذهن و بدن را آرامش دهد، بلکه به رشد شخصی و خلاقیت آنان نیز منجر شود. فعالیت‌هایی مانند مطالعه، ورزش، هنر یا حتی قدم زدن در طبیعت می‌تواند به عنوان ابزاری قدرتمند برای بازسازی روحیه و تقویت تمرکز عمل کند.

در ایام نوروز والدین و فرزندان، اوقات فراغت بیشتری در اختیار دارند؛ در همین راستا خبرگزاری ایکنا بنابر رسالت آگاهی‌بخشی، مجموعه دوم آموزشی اوقات فراغت با عنوان «رازهای فراغت مؤثر» را تهیه کرده است تا کودکان و نوجوانان به ویژه والدین اوقات خوش‌تر و مفیدتری را سپری کنند.

رضا تبریزی، نویسنده و پژوهشگر حوزه اوقات فراغت کودک و نوجوان در این درس‌گفتار‌ها به بیان نکاتی مهمی در موضوع یاد شده می‌پردازد. در قسمت ششم از این مجموعه «هنر برای مهارت‌آموزی» تبیین شده است که مشروح آن را در ادامه می‌بینید و می‌خوانید:‌

در زمینه هنر، سه بخش اصلی وجود دارد که باید بررسی شوند. اول، هنر به عنوان یک زبان ارتباطی است. به عنوان مثال، تصاویری که در غارهایی مانند لاسکو یا همیان لرستان کشیده شده‌اند، نشان می‌دهند که بشر از ابتدا برای برقراری ارتباط با دیگران از تصاویر استفاده می‌کرده است که این همان زبان هنر است.

در بخش دوم، بحث مهارت‌های هنری مطرح می‌شود. ما در کشوری زندگی می‌کنیم که دارای ۲۵۰ رشته صنایع دستی است و یکی از مهم‌ترین کشورها در این زمینه محسوب می‌شویم. اما متأسفانه، صنایع دستی ما در حال افول است. به عنوان مثال، صنعت قالی‌بافی که یکی از معروف‌ترین صنایع دستی کشورمان است، از رونق و تکاپوی گذشته فاصله گرفته است و کودکان ما نتوانسته‌اند با این صنایع ارتباط برقرار کنند، زیرا کارگاه‌های هنری و برنامه‌های موجود فاقد محتوا و برنامه‌ریزی مناسب بوده‌اند.

یکی از نقایص بزرگ نظام آموزشی، عدم استفاده از هنر برای مهارت‌آموزی کودکان است. در دوره پیش از دبستان و دبستان، برنامه‌های هنری کافی وجود ندارد و طرح‌های درسی ما از این موضوع غافل هستند. هویتی که در هنر نهفته است، مورد استفاده قرار نمی‌گیرد. در گذشته، خانواده‌ها کودکان خود را به کلاس‌های خط، سفال‌گری، نقاشی و سایر رشته‌های هنری می‌فرستادند تا اوقات فراغت خود را به این شکل پر کنند اما من به دنبال برنامه‌ریزی و مدیریت اوقات فراغت هستم. از خانواده‌ها درخواست می‌کنم که در ایام نوروز، با توجه به شرایط سنتی و آداب و رسوم، اجازه دهند کودکان از این مهارت‌های هنری بیشتر بهره‌مند شوند. اگر قرار است سفالی رنگ‌آمیزی شود، کودکان این کار را انجام دهند. الگوهای مناسبی ایجاد شود و حتی تولید محتوای ویدیویی و متنی برای ترویج این مهارت‌ها انجام شود.

صنایع دستی ما امروزه بیشتر جنبه تزئینی پیدا کرده‌اند و تنها در برخی از خیابان‌ها و شهرها به عنوان سوغات استفاده می‌شوند اما تا زمانی که برنامه‌ریزی مناسبی برای آموزش این مهارت‌ها به کودکان نداشته باشیم، صنایع دستی همیشه در حاشیه زندگی ما قرار خواهند گرفت. در بحث موسیقی نیز، بسیاری از خانواده‌ها از آن برای سرگرمی کودکان استفاده می‌کنند باز هم این مشکل وجود دارد، چرا که آموزشگاه‌ها برنامه‌های مناسبی برای این منظور ندارند و کودکان تنها به لحاظ تکنیکی آموزش می‌بینند بدون اینکه نتایج ویژه‌ای بگیرند.

در مورد هنرهای سنتی مانند خوشنویسی، بسیاری تصور می‌کنند که این هنرها سخت و خاص هستند و فقط اساتید خاص می‌توانند آنها را انجام دهند اما ما باید با مثال‌های ساده‌تر، کودکان را با این هنرها همراه کنیم و در کارگاه‌هایی که برنامه‌های مستمر دارند، آنها را آموزش دهیم. نداشتن محتوای مناسب باعث شده است که خانواده‌ها و نسل آینده ما از مهارت‌های هنری برای کشوری که مهد هنر است، بی‌بهره بمانند.

پیشنهاد من این است که در برنامه‌های اوقات فراغت، بر کارگاه‌هایی تمرکز کنیم که برنامه‌ریزی مناسبی دارند و می‌دانند در فصول مختلف چه برنامه‌هایی ارائه دهند و این برنامه‌ها پیوستگی داشته باشد. همچنین، ایجاد بازارچه‌های مدرسه‌ای، بازارچه‌های محلی و حتی بازارچه‌های دیجیتال می‌تواند به کودکان کمک کند تا دستاوردهای هنری خود را عرضه کنند. یکی از دلایلی که بچه‌ها را همراه کنیم، این است که در این فعالیت‌ها دیده نمی‌شوند و مورد توجه قرار نمی‌گیرند. بنابراین اگر فضای دیجیتال و شبکه‌های اجتماعی را فعال کنیم، کودکان می‌توانند دست‌سازه‌های خود را به نمایش بگذارند و حتی به فروش برسانند. این کار می‌تواند در مدیریت اوقات فراغت و نقش کارگاه‌های هنری در زندگی خانواده‌ها بسیار مؤثر باشد./ جام جم