افزایش فقر مطلق در ایران/ درآمد روزانه ایرانی ها چند دلار است؟

به گزارش صد آنلاین، جمعیت افرادی که روزانه با پایین‌تر از یک دلار زندگی می‌کنند بعد از تخصیص یارانه‌ها در نتیجه سیاست جراحی اقتصادی در سال 1401 کاهش زیادی داشته و به پایین‌تر از 17 هزار نفر رسید. با این‌حال جمعیت این افراد در سال گذشته اندکی افزایش را تجربه کرده و بالاتر از 25 هزار نفر برآورد شده که به معنای زیاد شدن افراد با فقر حاد است.

بررسی‌ها نشان می‌دهد در هر زمانی که دولت اقدام به پرداخت یارانه به مردم کرده، تعداد افرادی که پایین‌تر از یک دلار در روز هزینه می‌کنند کاهش یافته است. با این وجود تاثیر این یارانه‌ها بعد از افزایش تورم به مرور از بین رفته و دوباره جمعیت افراد به شدت فقیر رشد می‌کند.

خط فقر مطلق بین‌المللی توسط بانک جهانی در ۲.۱۵ دلار درآمد روزانه تعیین شده است. این مقدار نشان می‌دهد حداقل درآمدی که یک فرد برای تامین نیازهای اساسی خود مانند غذا، مسکن و بهداشت نیاز دارد. اما شاخص دیگری نیز وجود دارد که معیشت افرادی که درآمد روزانه زیر یک دلار دارند را می‌سنجد. این معیار معمولا برای نشان دادن فقر شدیدتر و شرایط بسیار بحرانی‌تر استفاده می‌شود.

از آنجایی که درآمد روزانه یک دلار به سختی می‌تواند نیازهای اولیه یک فرد را تامین کند، این معیار نشان دهنده افرادی است که حتی قادر به تامین نیازهای اساسی خود نیستند. با استفاده از این شاخص می‌توان وضعیت فقر شدید را طبق استانداردهای جهانی سنجید.

تغییرات جمعیت بسیار فقیر کشور

در سال ۸۴، ۲۷ هزار و ۷۵۶ نفر از مردم کشور در شرایط حاد فقر سپری می‌کردند. آمار این جمعیت تا سال ۸۷ افزایشی بوده و در این سال به قله خود در حدود ۱۳۰ هزار رسیده است. پس از آن، سیر جمعیت فقیر حاد کاهشی بوده است.

در سال ۸۹، با آغاز پرداخت یارانه نقدی ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی، قدرت خرید قشر بسیار فقیر جامعه افزایش یافته است. این اتفاق باعث شد تا تعداد جمعیتی که با درآمد روزانه زیر یک دلار زندگی می‌کنند کاهش یابد. به طوری که، این آمار در سال ۹۱ به کمترین مقدار خود در ۷ هزار و ۶۰۸ نفر رسیده است. این موضوع نشان می‌دهد با وجود آغاز تحریم‌های بین‌المللی و افزایش نرخ ارز و تورم، افراد بسیار فقیر از معیشت و قدرت خرید مناسبی برخوردار بوده‌اند.

در سال ۹۳، تعداد این افراد تقریبا دو برابر شده و به حدود ۱۵ هزار و ۵۰۰ نفر رسیده است. از سال ۹۴ و با امضای توافق برجام، اوضاع اقتصادی کشور بهبود یافته و در این دوران تعداد افرادی که با درآمد زیر یک دلار زندگی می‌کردند، در حدود ۸ هزار نفر بوده است.

سیر صعودی فقرا در دوران رکود اقتصادی

از سال ۹۷، با خروج آمریکا از برجام و تضعیف اقتصاد ایران، تعداد افرادی که در فقر حاد به سر می‌بردند، به حدود ۳۳ هزار نفر رسیده است. در سال ۹۸، یارانه پرداختی به ۱۰۰ هزار تومان افزایش یافته ولی با توجه به بی‌ثباتی اقتصادی و بالا بودن نرخ ارز و تورم، تعداد افراد بسیار فقیر افزایش یافته است.

با شروع بحران کرونا و تداوم افزایش نرخ تورم و ارز، وضعیت معیشتی جمعیت بسیار فقر کشور  بدتر شده است. از طرفی، یارانه‌های پرداختی نیز متناسب با نرخ تورم افزایش نیافته و قدرت خرید قشر بسیار فقیر جامعه کاهش یافته است.

اقدامات دولت سیزدهم برای فقرا

همزمان با روی کار آمدن دولت سیزدهم در سال ۱۴۰۰، تعداد افرادی که با درآمد روزانه زیر یک دلار زندگی می‌کردند، به بیشترین مقدار خود در سال‌های اخیر در ۷۵ هزار و ۶۵۰ نفر رسیده است.

یکی از اقدامات اصلی دولت سیزدهم سیاست جراحی اقتصادی و حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی در سال 1401 بود. به دلیل اینکه ارز 4200 تومانی به کالاهای ضروری تعلق می‌گرفت و متقاضی اصلی کالاهای ضروری هم طبقات پایین جامعه هستند که وابستگی بیشتری نسبت به سایر طبقات به این اقلام دارند از همین‌رو دولت جهت جبران اثر منفی حذف ارز ترجیحی ، اختصاص یارانه 300 و 400 هزار تومانی به افراد را در پیش گرفت. در نتیجه قدرت خرید افراد با فقر حاد افزایش داشته و تعداد جمعیت این افراد کاهشی شد. به همین دلیل در سال 1401 جمعیت افرادی که روزانه با کمتر از یک دلار زندگی می‌کردند از 75 هزار و 650 هزار نفر به 16 هزار و 900 نفر کاهش یافت. با این‌حال در سال گذشته جمعیت افراد با فقر حاد اندکی زیاد شده و به 25 هزار و 600 نفر رسید.

بررسی‌ها نشان می‌دهد در دورانی که دولت یارانه معیشتی پرداخت کرده یا مقدار آن افزایش یافته، تعداد افرادی که در شرایط بسیار حاد فقر به سر می‌برند، کاهش یافته است. این موضوع نشان می‌دهد، این افراد توانسته‌اند با کمک یارانه‌ها قدرت خرید خود را افزایش دهند و کالاهای اساسی بیشتری تامین کنند.