افزایش جایگاه خاورمیانه در استراتژی جدید چین

روابط دیپلماتیک ایران و عربستان روز دوشنبه ۱۵ اسفند سال ۱۴۰۱ پس از هفت سال با پادرمیانی «وانگ یی» عضو دفتر سیاسی کمیته مرکزی حزب کمونیست از سر گرفته شد.

چین به عنوان یک ابرقدرت جدید توانست یکی از تنش‌های مهم منطقه‌ای را در پکن مدیریت کند و خود ضامن توافق سیاسی حل اختلافات ایران و عربستان شد.

در واقع توجه این کشور به خاورمیانه، محاسبات کشور‌های منطقه درباره ابرقدرتی را تغییر داد و روابط ایران و عربستان را هم متحول ساخت.

با توجه به وجود پرونده‌ها و مسائل تاریخی متعدد بین ایران و عربستان سعودی ابتدا مسئولان کشور عراق مقدمات گفتگو و توافق بین تهران و ریاض را فراهم کردند و سپس چین به واسطه روابط مطلوب با هر دو طرف و جایگاه بین المللی قابل توجه، از وزن بالای خود برای به ثمر نشستن این روند دیپلماتیک استفاده کرد.

افزایش سرمایه گذاری چین در حوزه زیرساختی و نیز وابستگی این کشور به واردات نفت خلیج فارس از دلایل اصلی تلاش چینی‌ها برای شروع روابط تهران و ریاض است، چون بعد این توافق مطمئننا میزان وابستگی چین به نفت منطقه بیشتر هم خواهد شد.

با توجه به افول قدرت آمریکا در کشور‌های منطقه، چینی‌ها به دنبال این هستند که گذرگاه‌های انرژی را در اختیار خودشان بگیرند و با گسترش نفوذ اقتصادی از طریق تعمیق همکاری‌ها و ایجاد پایگاه‌های مختلف برنامه‌های خود را دنبال کنند.

خاورمیانه که همواره به عنوان یک منطقه مهم کلیدی و استراتژیک مسیر‌های تجاری و خطوط دریایی آسیا را به اروپا و آفریقا متصل می‌کند برای آینده پروژه چینی «کمربند-جاده» مهم است. (ابتکار «کمربند و جاده» که ایران در قلب آن قرار دارد، طرحی در حال اجرا از یک دهه قبل توسط چین و بزرگترین برنامه زیرساختی در تاریخ جهان شناخته می‌شود که چهار قاره را پیوند می‌دهد.این طرح در اردوگاه آمریکا و غرب به عنوان مهمترین دستاویز در پروژه «چین‌هراسی در جهان» مورد پیگیری قرار گرفته است.)

در سفر «شی‌جین پینگ» رئیس جمهور چین به عربستان هم چینی‌ها رغبت بیشتری نشان دادند. این موارد نشان می‌دهد چینی‌ها وارد ارتباطات سیاسی و امنیتی در منطقه شده اند.

براساس آمار‌ها در سال‌های اخیر تجارت چین با خاورمیانه بسیار بیشتر از تجارت آمریکا با خاورمیانه شده است. در سال ۲۰۲۱، واردات چین از خاورمیانه ۱۳۰ میلیارد دلار در مقابل ۳۴ میلیارد دلار ایالات متحده بود و صادرات چین به منطقه ۱۲۹ میلیارد دلار در مقایسه با ایالات متحده با صادراتی به رقم ۴۸ میلیارد دلار بود.

رویکرد اقتصادمحور چین حجم سرمایه‌گذاری چین در کشور‌های حوزه خلیج فارس را به رقم ۳۳۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۱ رساند که در نوع خود بی‌سابقه است.

چینی‌ها با همه بازیگران منطقه‌ای روابط اقتصادی رو به رشدی دارند که این موضوع منجر به نفوذ سیاسی پکن در کشور‌های منطقه شده است؛ اما اینکه تا چه اندازه موفق شوند باید منتظر آینده بود.

منبع/دفاع پرس/23222