کنعانی: اروپا پاسخ تهدید ما به استفاده از مکانیسم ماشه را می داند

 ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران امروز (دوشنبه) در نشست هفتگی خود با خبرنگاران ضمن تشریح آخرین تحولات سیاست خارجی به سؤالات خبرنگاران پاسخ داد.

وی با اشاره به ۱۰ اردیبهشت روز ملی خلیج فارس گفت: خلیج فارس بخشی از هویت تاریخی و فرهنگی مشترک منطقه است. ایران تقویت روابط همسایگی با کشورهای حوزه خلیج فارس را مهمترین عامل دستیابی به امنیت مشترک می‌داند و سیاست اصولی ایران اول همسایگان است و برقراری امنیت دسته جمعی با مشارکت همه کشورهای منطقه خاصه با کشورهای حوزه خلیج فارس.

سخنگوی وزارت امور خارجه همچنین روز کار و کارگر را به قشر زحمتکش و پرتلاش کارگر تبریک گفت. همچنین وی سالروز شهادت مرتضی مطهری را گرامی داشت.

به گزارش فارس، کنعانی در ادامه در پاسخ به سؤالی خبرنگاری درباره پیگیری حق‌آبه هیرمند اظهار داشت: این موضوع جزء مطالبات ملت ایران از دولت و دستگاه دیپلماسی و دستگاه‌های دست اندرکار است. حق‌آبه ایران از رودخانه‌های مشترک به صورت عام مورد توجه و اهتمام دولت و دستگاه دیپلماسی است. رئیس جمهور بر ضرورت پیگیری حق‌آبه ایران از رودخانه‌های مرزی تأکید دارد. حق‌آبه نه فقط در بحث افغانستان بلکه در مذاکرات با دیگر همسایگان و مشخصا ترکیه، عراق و ترکمنستان جزو موضوعات در دستورکار دائمی ما در گفت وگوهای دوجانبه و چندجانبه است. ایران در تحقق حق‌آبه ملت ایران از هیرمند به صورت جدی پیگیر است و جزء موضوعات ثابت گفت وگوهای ما با طرف‌های افغانستانی است. امیرعبداللهیان حداقل سه دور در مذاکرات با سرپرست وزارت خارجه افغانستان این موضوع را مورد پیگیری قرار داد. طرف افغانستانی به اصل حق‌آبه ایران اعتراف و اقرار دارد و در آخرین دور مذاکرات در سمرقند نیز بر این موضوع تأکید کرده است. البته در این خصوص آنها دلایل و معذوراتی را مطرح می‌کنند که چرا حق‌آبه کامل ایران را ادا نمی‌کنند که طبیعتا این موضوع برای ما قانع کننده نیست و این را جزو پیگیری‌های جدی خودمان قرار داده ایم. علاوه بر دستگاه دیپلماسی الآن نماینده ویژه رئیس جمهور در افغانستان همزمان سرپرست سفارت در کابل است و این موضوع جزء موضوعات پیگیری آقای کاظمی قمی است. از پیگیری حق‌آبه ایران در هیرمند به هیچ وجه کوتاه نیامدیم و به صورت جدی در دستورکار مذاکرات داریم و بخش قابل توجهی از دیپلماسی آب ایران است. امیدواریم طرف افغانستانی به نشانه التزام به قرارداد بین‌المللی و حس نیت و پایبندی خود به حسن همسایگی در مراودات خود با کشور مهم منطقه یعنی ایران در انجام این تعهد کوتاهی نکند و نسبت به اعطای کامل حق‌آبه ایران همه اقدامات لازم را انجام دهد. با توجه به اینکه طرف‌های افغانستانی بعضی موضوعات فنی از جمله در سازه سد به عنوان مانع مطرح می‌کنند ایران با توجه به اشراف و توانمندی در حوزه سدسازی و دانشی که در اختیار دارد به طرف افغانستانی وزیر خارجه پیشنهاد داد که آماده ایم مشکلات  فنی برطرف شود هیأت فنی مشورتی ایران برای کار تعیین شود و در کنار تیم افغانستانی برای رفع مشکلاتی که آنها در حوزه فنی مطرح می‌کنند اقدام لازم را انجام دهد. همه تلاش‌های خود را در حوزه سیاسی و حقوقی و هم فنی و تکنیکی انجام داده و امیدواریم شاهد التزام طرف افغانستانی به این تعهد خود باشیم.

وی در پاسخ به سؤالی درباره روابط ایران با اروپا عنوان کرد: روابط دوجانبه یک مسیر دو طرفه است. ایران هیچگاه در حوزه روابط خارجی خود را محدود به حوزه جغرافیای خاص نکرده است. دولت سیزدهم بر روابط خارجی متوازن تأکید می‌کند و توجه به همسایگان مرزی و شرق و آسیا را اولویت مهم خود مطرح می‌کند. تأکید بر حوزه آسیا و همسایگان و شرق به معنای نادیده گرفتن ظرفیت های موجود در دیگر حوزه‌های جغرافیایی بر روابط متوازن و روابط مبتنی بر سود و منفعت مشترک نیسست. با اروپا تلاشمان این بود روابط را مبتنی بر احترام و منافع مشترک سازماندهی کنیم، ولی تمرکز طرف اروپایی بر موضوعات خاصی بود و آن موضوعات به دلیل رویکردهای خاص طرف اروپایی به عنوان عوامل بازدارنده عمل کرد.

سخنگوی وزارت امور خارجه درباره توقیف محموله نفتی ایران توسط آمریکا و توقیف نفتکش متعلق به آمریکا اظهار داشت: هر کجا منافع ملی ایران مورد تهدید هر طرفی قرار بگیرد ایران در عمل اثبات کرده و نشان داده که دست بسته نیست و حداقل اقدامی که انجام خواهد داد اقدام متقابل و متناسب با آن اقدام است. در دفاع از منافع ملی و حقوق شهروندان خود در هر جایی که مورد تعرض هر طرفی قرار بگیرد کوتاهی نکرده و نخواهیم کرد و با تمام توان اقدام خواهیم کرد.

وی درباره سفر امیرعبداللهیان به بیروت گفت: شاهد انجام سفر هم امیرعبداللهیان به لبنان بودیم. متعاقب توافق ایران و عربستان سعودی برای از سرگیری روابط رسمی سیاسی بین دو کشور فضای رسمی و عمومی لبنان از این تحول بسیار استقبال کرد و به شدت منتظر این بودند که مطلع شوند فضای جدید در مناسبات سیاسی ایران و عربستان چه تاثیری بر مشکلات پیچیده داخلی لبنان و معادلات منطقه‌ای بگذارد. در این خصوص نیاز بود که سفر وزیر خارجه به لبنان انجام شود و مشورت‌های مشترک با مقامات لبنانی هم در خصوص مسائل دوجانبه و هم مسائل داخلی لبنان و هم درباره مسائل منطقه ای صورت بگیرد. سفر انجام و گفت‌وگوهای خوب و مفصلی با مقامات مختلف لبنانی انجام شد. لبنان دچار انسداد سیاسی است و انتخاب رئیس جمهور می تواند گره گشایی انسداد سیاسی در این کشور و ایجاد کننده فضای جدید برای تشکیل دولت ملی در این کشور باشد. ایران همیشه از گذشته تأکید داشته و در این سفر وزیر خارجه بر عدم مداخله ایران در امور داخلی لبنان به ویژه در بحث انتخاب رئیس جمهور تأکید کرد و اشاره کرد که راه‌حل مشکلات لبنانی ها در خود لبنان و توسط لبنانی‌هاست و ایران به عنوان کشور دوست لبنان که روابط نزدیکی با دولت و این کشور دارد آمادگی دارد از توانمندی‌های مثبت خود و ارتباطات خوب با طرف های لبنانی برای کمک به رفع انسداد سیاسی کمک کند. طرف‌های لبنانی را تشویق کردیم در یک رویکرد درون لبنانی هر چه سریعتر به توافق برسند و رئیس جمهوری را تعیین کنند. در بحث اقتصادی کمک به رفع مشکلات اقتصادی لبنان از جمله در حوزه انرژی و برق جزو اولویت های ایران است. پیش از این هم پیشنهادهای خود را در مذاکرات مختلفی که هم بین وزیر خارجه با مقامات لبنانی و هم مقام های ذیربط اقتصادی و فنی دو کشور انجام شده بود به طرف های لبنانی ارائه کردیم که ایران هم آمادگی دارد و هم این توانمندی فنی را دارد که بخشی از نیازهای لبنان را در حوزه انرژی و برق تامین کند.

سخنگوی وزارت امور خارجه ادامه داد: ایران تجربه خوبی در قبال تامین نیازها در حوزه انرژی دارد ولی تحت تاثیر فشارهای آمریکا طرف‌های لبنانی محدودیت‌هایی را مطرح می‌کنند. ایران تأکید کرده است که چنانچه اراده سیاسی در لبنان شکل بگیرد امکان شکل گیری همکاری دوجانبه بین ایران و لبنان برای رفع برخی مشکلات این کشور در حوزه انرژی و تامین برق لبنان آمادگی دارد. متاسفانه فشارهای خارجی و سیاست‌های غلط آمریکا در حوزه اقتصادی در لبنان باعث مشکلات زیادی برای مردم این کشور شده است و امیدواریم دولت و مردم لبنان با رفع انسداد داخلی در حوزه اقتصادی گام‌های جدی بردارند.

وی همچنین گفت: سفر رئیس جمهور بر اساس برنامه انجام خواهد شد. شاهد سفر بشار اسد به ایران بودیم و توافقات خوبی بین دو کشور انجام شد. ایران و سوریه دو کشور مهم و اثرگذار در منطقه غرب آسیا هستند و همکاری‌های راهبردی با هم دارند به خصوص مبارزه با تروریسم یکی از نمونه های موفق همکاری دو کشور است که ما در سایه همکاری انجام شده توانستیم بر سایه شوم و سیاه تروریسم داعشی و تکفیری در منطقه و مشخصا سوریه غلبه یابیم. دو کشور همکاری نزدیکی با هم دارند. سوریه وارد مرحله بازسازی شده است و ایران همانطور که در فصل مبارزه با تروریسم به صورت جدی و تعیین کننده در کنار دولت و ملت و ارتش سوریه بود و با توجه به امکانات در حوزه خدمات فنی و مهندسی آمادگی دارد در کنار سوریه برای بازسازی این کشور باشد. در فصل سازندگی در کنار ملت سوریه خواهیم بود. سفر رئیس جمهور موضوعات مورد توجه دو ملت و دولت را پوشش خواهد داد.

سخنگوی وزارت امور خارجه درباره سفر رئیس جمهور عراق به ایران نیز بیان کرد: این سفر در چارچوب استمرار مشورت‌های سطوح عالی دو کشور ایران و عراق و براساس دعوت به عمل آمده انجام شد. موضوعات مختلفی با عراق داریم که این موضوعات هم در حوزه دوجانبه و هم منطقه‌ای و هم بین المللی تعریف می‌شود. در سفرهای دوجانبه و دیدارهایی که مقامات دو کشور انجام می‌دهند فهرست بالایی از مباحث را داریم که گفت‌وگو می‌شود. موضوع آب یکی از موضوعات مورد توجه در گفت وگوهای عراق، ترکمنستان و ... است. در موضوع آب با بعضی از کشورها موضوعات دوجانبه داریم که باید مسائل را حل و فصل کنیم و بهترین روش‌ها را برای تامین منافع مشترک تعریف کنیم. در برخی از موضوعات مرتبط با آب نیازمند سازوکارهای چندجانبه منطقه‌ای هستیم. با عراق در بحث آب موضوعات دوجانبه و سه جانبه داریم. بخش بزرگی از منابع آبی عراق از ترکیه و سوریه سرریز می‌شوند.

وی در پاسخ به سؤالی درباره اسدالله اسدی دیپلمات بازداشت شده ایران در بلژیک گفت: ما در بحث اسدالله اسدی یک بار دیگر تأکید می کنم که از نظر ما تمامی مراحل مربوط به بازداشت، محاکمه و صدور حکم قضایی برای ایشان را نقض فاحش کنوانسیون وین در خصوص حقوق دیپلماتیک می‌دانیم و پیش از این مراتب اعتراض جدی خود را به اتریش، آلمان و بلژیک اعلام کردیم. بر ضرورت آزادی فوری و بدون قید و شرط ایشان و جبران خسارت وارده به ایشان تأکید می‌کنیم. از حقوق شهروندان خودمان با جدیت به روش‌های مقتضی حمایت می‌کنیم. اسدی دیپلمات ایران بود و بازداشت آن نقض فاحش کنوانسیون روابط دیپلماتیک است. درباره موافقتنامه انتقال محکومان پیش از این بین مقامات ذیربط دو کشور امضا شد و بعد از ۲ سال از ۲۹ فروردین سالجاری لازم الاجرا شده است و این موافقتنامه عام است که با کشورهای مختلف داریم مبتنی بر مفاد این موافقتتنامه درخواست انتقال اسدی به ایران را تسلیم دولت بلژیک کردیم و دولت بلژیک هم برای انتقال زندانی خود، وند کاستیل، درخواست کرد که این روند حقوقی است. امیدواریم که مبتنی بر مفاد این موافقتنامه با حسن نیت شاهد انتقال اسدالله اسدی به ایران باشیم.

وی درباره سفر امیرعبداللهیان به لبنان و برخی مطالب منتشر شده درباره این سفر و زمینه سازی روابط عربستان و حزب‌الله گفت: اینکه در حوزه مناسبات لبنان و عربستان چه اتفاقی رخ دهد در چارچوب مناسبات آنهاست. از تقویت مناسبات لبنان با همه طرف‌های منطقه ای استقبال می‌کنیم.

سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به سؤالی درباره اظهارات معاون حقوقی رئیس جمهور اظهار داشت: هرگونه مذاکره با طرف آمریکایی در چارچوب رای مورخ ۳۰ مارس ۲۰۲۳ دیوان بین‌المللی دادگستری است که مربوط به پرونده اموال ایران است و انجام این تعهد، تعهد ناشی از دیوان است. با فرض مذاکره بین دو طرف این صرفا به موضوعات فنی و حقوقی ناشی از رای دیوان و خسارات ناشی از نقض تعهدات بین‌المللی آمریکا و انجام اقدامات متخلفانه آمریکاست. براساس رای دیوان 23 ماه مهلت داریم در این خصوص اقدام شود و با توجه به اثبات حقانیت ادعاهای ایران و محکومیت آمریکا تأکید داریم باید اقدام عاجل صورت بگیرد. در خصوص نحوه اقدام وزارت خارجه ضمن هماهنگی و همکاری با سایر دستگاه‌های ذیربط کلیه جوانب مرتبط با موضوع را مورد توجه قرار خواهد داد. در حال مشورت‌های داخلی هستیم تا به تصمیم بندی ملی برسیم.

سخنگوی وزارت امور خارجه درباره تبادل زندانیان بین ایران و آمریکا اظهار داشت: روندی است که از مدت‌ها پیش بین دو طرف با نقش آفرینی طرف ثالث استمرار یافته و به توافقی رسیدیم و متاسفانه از سوی دولت آمریکا در چارچوب آن توافق عملی نشد و کار پیش نرفت و تلاش ها ادامه دارد. این موضوع را انسانی می‌دانیم و برای اجرای آن و تبادل زندانیان آمادگی داریم. 

کنعانی درباره مذاکرات رفع تحریم‌ها اظهار داشت: عدم برگزاری نشست‌های مذاکراتی در مبحث برجام به معنای رکود کامل در این زمینه و یا متوقف بودن تلاش‌های دیپلماتیک برای احیای برجام و بازگشت همه طرف ها به تعهداتشان نیست. مسیر دیپلماسی همچنان باز است و تبادل پیام ادامه دارد و مسیرهای مختلفی برای تبادل پیام‌ها هست و فعال است. ایران با رعایت خطوط قرمز خود آماده جمع بندی مذاکرات است. مسیر مذاکره برای همیشه باز نخواهد بود.

وی درباره احتمال استفاده از مکانیسم ماشه ادامه داد: اینکه گفته می‌شود تحرکاتی را از سوی برخی طرف‌های اروپایی شاهد هستیم. لازم می‌دانم تأکید کنم چنانچه طرف مقابل دچار خطای محاسباتی شود و اقدام یا اقدامات غیرمنطقی درباره برجام و روند مذاکرات انجام دهد آنها در پیامی که قبلا از سوی طرف ایرانی دریافت کردند به صورت دقیق و واضح می‌دانند که واکنش ایران چه خواهد بود. این پیام به اندازه کافی برای آنها گویاست.

کنعانی همچنین در پاسخ به سوالی درباره قبرستان بقیع گفت: اهل البیت و ائمه معصوم ما و فرزندان گرانقدر نبی مکرم اسلام سرمایه‌های معنوی همه مسلمانان و پناهنگاه همه مسلمانان هستند. تکریم اهل البیت تکریم و احترام پیامبر است و اهل البیت می‌توانند فصل مشترک برای ما باشند. این رویکرد ایران است و هم به جایگاه و اهمیت اهل البیت پیغمبر اکرم و هم مراقد شریفه آنها نگاه می‌کند. در روند مناسبات باید اجازه دهیم هر موضوعی در مکان و جایگاه مناسب خود مطرح و نسبت به آن اهتمام بورزیم.

وی در پاسخ به سؤالی درباره ابتکاراتی که امیرعبداللهیان در عمان به آنها اشاره کرد، گفت: با عمان سرفصل‌های مشترک زیادی برای گفت‌وگو و تبادل نظر داریم که این موضوعات هم دوجانبه و هم منطقه ای است. طرف عمانی همواره انگیزه‌های خوب و توأم همراه با قابل احترامی داشتند که در برخی موضوعات پیچیده منطقه ای ایفای نقش کند. در موضوع برجام و رفع تحریم‌ها علیه ایران و بازگشت همه طرف‌ها به مذاکرات و احیای برجام، طرف عمانی در این زمینه هم قبلا تلاش‌هایی انجام داد و الان هم ایده‌هایی دارد که مطرح کرده است. ایران به حسن نیت عمان احترام می گذارد و عمان را دارای تجربه در این خصوص می‌داند. طرح جزییات در این مقطع زمانی کمک کننده نمی تواند باشد.

کنعانی همچنین گفت که سفرهای دیگری برای رئیس جمهور پیش بینی شده است که در زمان مقتضی اطلاع رسانی می‌شود. دعوت رسمی از سوی پادشاه عربستان از آقای رئیسی صورت گرفته که پاسخ رسمی داده شده است. در مرحله آغازین از سرگیری فعالیت‌های نمایندگی‌های دیپلماتیک دو کشور هستیم و اقدامات اجرایی با سرعت در حال انجام دادن است. تیم ما در آنجا مستقر هستند و کارهای اجرایی و تکنیکی با سرعت خوبی در حال انجام است و خوشبین هستیم در سقف زمانی تعیین شده شاهد فعالیت‌های کامل نمایندگی‌های دو کشور باشیم. 

وی افزود: سه نمایندگی ایران در ریاض و جده در گام‌های اولیه فعالیت خود را آغاز کردند. در گام‌های آغازین فعالیت‌های دیپلماتیک دو کشور شاهد هماهنگی خوب دو کشور در موضوع انسانی بودیم. حوادث تلخی که در سودان شاهدیم در کنار آن فرصت‌هایی برای اقدامات انساندوستانه و نشان دادن حسن نیت کشورها در موضوعات انساندوستانه شکل می گیرد. انتقال 65 شهروند ایرانی از سودان به ایران رخداد مثبت بود که در سایه همکاری مقامات عربستان با ایران شکل گرفت و لازم است از همکاری‌های ارزشمند مقامات دولت عربستان در این خصوص تشکر کنم. ما قدردان مقامات دولت عربستان در این رابطه هستیم. رئیس نمایندگی ایران بر همین مبنا از ریاض به جده سفر کرد که در ارتباط نزدیک با مقامات عربستان اقدامات اجرایی را انجام دهد.انتقال این افراد کار ساده‌ای نبود و از دولت سودان هم لازم است تشکر کنم.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی در پاسخ به سؤالی درباره دستگیری چند تن از سران گروه‌های اسلامگرای جمهوری آذربایجان در ایران اظهار داشت: خبرهایی که منتشر می‌شود به نظر می آید دقیق نیست یا در ورای آن ممکن است اهداف و انگیزه‌های خاصی نهفته باشد. در ارتباط با این موضوع اطلاعات ریز و دقیق ندارم که عرض کنم ولی به صورت عام می‌توانم بگویم هر فردی اعم از ایرانی یا شهروند خارجی در جغرافیای ایران مرتکب تخلف شود و نقض قوانین کند با اقدام و برخورد قانونی مراجع ذیربط روبه رو می‌شود و در این خصوص استثنایی وجود ندارد ولی اینکه در این زمینه پردازش‌های رسانه‌ای کنند توصیه می‌کنم از طرح موضوعات غیردقیق و غیرمتقن پرهیز شود چون کمک کننده نیست و مراجع ذیربط بر اساس ضرورت اطلاع رسانی خواهند کرد.

سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به پرسشی درباره ادعای مقام‌های غربی در خصوص نصب دوربین‌های آژانس در تجهیزات هسته‌ای ایران گفت: معمولا مسؤولان سازمان انرژی اتمی در این خصوص اطلاع رسانی می‌کنند. بر مبنای سفر گروسی به تهران توافقی بین دو طرف صورت و بیانیه مشترکی صادر و گام‌های اجرایی و عملیاتی تعیین شد که سوءتفاهمات برطرف شود.