جمعه ۲۵ آبان ۱۴۰۳
دو‌ماه‌و نیم بعد، رئیس‌جمهوری منتخب، دونالد ترامپ، در مقام چهل‌وهفتمین رئیس‌جمهوری ایالات متحده وارد دفتر بیضی کاخ سفید خواهد شد. دولت بایدن اکنون به‌شدت می‌کوشد در برابر تغییرات احتمالی دولت ترامپ از دستاوردهایش محفاظت کند و تلاش می‌کند تا هرگونه اصلاحاتی را که به تحقق آنها علاقه‌مند است، به واقعیت بدل کند. اما واقعا جو بایدن تا چه اندازه می‌تواند در این فرصت کوتاه کار را پیش ببرد؛ به‌ویژه زمانی که جانشین او احتمالا قصد دارد هنگام بازگشت به کاخ سفید تغییرات گسترده‌ای در دولت ایجاد کند؟ به گزارش شرق، گوستاف گیلاندر، تحلیلگر تحولات بین‌الملل در ایندیپندنت، به برخی از موضوعاتی که بایدن می‌تواند پیش از پایان دوران ریاستش به آنها بپردازد، اشاره کرده است.
ماریجوانا:
بایدن با وجود آنکه مدت‌ها مخالف قانونی‌کردن ماریجوانا بود، اوایل امسال بازبینی وضعیت این ماده به‌عنوان یک ماده مخدر گروه اول را آغاز کرد. دیگر مواد گروه اول، هروئین، ال‌اس‌دی و اکستازی هستند. هرچند اینکه یک رئیس‌جمهور چقدر قدرت دارد تا وضعیت یک ماده مخدر گروه اول را تغییر دهد، محل بحث است، اما آن‌گونه که مجله «نیشن»
(The Nation) اشاره کرده، امکانش بسیار است که بایدن فرایند بازبینی دولت خود را پایان دهد و برای خروج این ماده از فهرست، توصیه‌ای رسمی برای سازمان‌های فدرال صادر کند. بایدن همچنین می‌تواند کسانی را که به دلیل جرائم غیرخشونت‌آمیز مرتبط با مواد مخدر در زندان‌های فدرال به سر می‌برند، عفو کند که به شکل نامتوازنی (بیشترشان) سیاهپوستان هستند. انجمن ملی پیشرفت رنگین‌پوستان (NAACP) در وب‌سایت خود می‌نویسد: «پنج درصد مصرف‌کنندگان مواد مخدر غیرقانونی آمریکایی-آفریقایی‌اند، اما این گروه ۲۹ درصد کسانی را که دستگیر شده‌اند و ۳۳ درصد کسانی را که به دلیل جرائم مرتبط با مواد مخدر زندانی شده‌اند، تشکیل می‌دهند».
عادی‌سازی روابط با کوبا:
کاخ سفید بایدن با ادامه راه دولت اوباما در این زمینه، می‌تواند روابط با این کشور جزیره‌ای را عادی کند و با احیای ارتباطات دیپلماتیک، حذف این کشور از فهرست حامیان تروریسم و پایبندی به ۲۲ توافق‌نامه دوجانبه را که دولت اوباما امضا کرد و دولت اول ترامپ به آن پایان داد، دنبال کند. عادی‌سازی روابط، دربرگیرنده لغو تحریم‌هایی است که اقتصاد کوبا را تحت فشار قرار داده‌اند، همچنین کمک به کسانی که از کمبود سوخت و سهمیه‌بندی مواد غذایی آسیب دیده‌اند و احتمالا بستن پایگاه دریایی گوانتانامو. بایدن می‌تواند به بخش خصوصی اجازه دهد در این جزیره سرمایه‌گذاری کند و این امر کار دولت دوم ترامپ را برای بازگرداندن این دستاوردهای دیپلماتیک به وضع قبلی دشوارتر می‌کند.
اسرائیل، غزه و لبنان:
در‌حالی‌که یکی از مقام‌های اسرائیلی به ان‌پی‌آر (NPR) گفته است که نخست‌وزیر بنیامین نتانیاهو ممکن است به نشانه حسن نیت به دولت جدید ترامپ برای پایان‌دادن به جنگ‌ها در غزه و لبنان اقداماتی انجام دهد، بایدن هنوز فرصت دارد شرایط سخت‌تری برای ارسال تسلیحات اعمال کند یا این ارسال‌ها را کاملا متوقف کند. «فارن‌پالیسی» یادآور شد که جنگ‌های اسرائیل با حماس در غزه و با حزب‌الله در لبنان سبب می‌شود که این کشور احتمالا نتواند در برابر تأخیر در ارسال تسلیحات و دیگر منابع مقاومت کند. ایران نیز به سومین حمله موشکی به اسرائیل تهدید کرده است. بایدن می‌تواند با افزایش فشارها برای معامله بر سر گروگان‌ها و تحت فشار قراردادن اسرائیل برای خروج از منطقه‌ای که در مرز غزه و مصر است، به پایان جنگ در غزه کمک کند. باراک اوباما، رئیس‌جمهوری اسبق، در واپسین روزهای دوره ریاست‌جمهوری خود تصمیم گرفت قطع‌نامه شورای امنیت سازمان ملل متحد را که با شهرک‌سازی‌ها در کرانه باختری مخالفت داشت، وتو نکند؛ موضوعی که اسرائیل هنوز با آن درگیر است. بایدن می‌تواند از جلسه آتی شورای امنیت استفاده کند و درباره جنگ بحث کند و درصورتی‌که اسرائیل توافق آتش‌بس را نپذیرد، قطع‌نامه‌ای را که خواستار تحریم علیه اسرائیل است، وتو نکند.
ایران:
بایدن شاید بخواهد تحریم‌های بیشتری علیه ایران که هم از حماس و حزب‌الله حمایت می‌کند و هم مستقیما با اسرائیل درگیر است، اعمال کند. با رفع نگرانی‌ها درباره قیمت بنزین، بایدن می‌تواند فشار بیشتری به ایران وارد کند؛ به‌طوری که گروه اوراسیا (Eurasia Group) برآورد کرده است او می‌تواند دست به اقداماتی بزند که صادرات نفت ایران را ۱۶۰ هزار تا ۷۰۰ هزار بشکه در روز کاهش دهد. بایدن ممکن است از تحریم‌های شدیدتر علیه ایران به‌مثابه ابزاری برای متقاعد‌کردن اسرائیل استفاده کند تا از اقدامات نظامی بیشتر علیه ایران بپرهیزد.
روسیه:
چند متحد اوکراین خواستار تعیین سقف قیمت نفت روسیه تا حد ۳۰ دلار شده‌اند که این امر می‌تواند موجب کمبود عرضه و افزایش قیمت‌ها در پمپ‌بنزین‌های آمریکا شود. اکنون که انتخابات دیگر عامل مؤثر و بازدارنده‌ای برای بایدن نیست، انجام این اقدام آسان‌تر است. یاهو فاینانس یادآور شد که برخی از مقام‌های دولت بایدن نیز خواستار تحریم‌های جدید شده‌اند تا صادرات نفت روسیه را سخت‌تر کنند.
اوکراین:
آخرین بسته کمک مالی بزرگ به اوکراین، بسته‌ای ۶۱ میلیارد دلاری بود که کنگره در ماه آوریل آن را تصویب کرد، اما ممکن است کمک‌های بیشتری که نیاز به تأیید کنگره دارند، دشوار باشد؛ زیرا جمهوری‌خواهان احتمالا اکثریت مجلس نمایندگان و سنا را به دست خواهند آورد. اما متحدان اوکراین در کنگره همچنان خواستار کمک‌های بیشتری هستند و کارهایی وجود دارد که بایدن می‌تواند بدون نیاز به کنگره انجام دهد؛ ازجمله حذف محدودیت‌ها در نحوه استفاده اوکراین از تسلیحات آمریکایی در جنگ با روسیه و اجازه حمله به اهداف نظامی در داخل روسیه. بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که روسیه ممکن است سال آینده به کمبود منابع دچار شود، به این معنا که ادامه حمایت غرب برای بقای اوکراین حیاتی خواهد بود. ترامپ به سهم خود وعده داده است که جنگ را به‌سرعت پایان دهد؛ امری که احتمالا به معنای ادامه کنترل روسیه بر قلمروهای اوکراین خواهد بود.
مهاجرت:
بایدن می‌تواند در مقابله با سیاست‌های مهاجرتی شدید ترامپ که شامل اخراج میلیون‌ها مهاجر غیرقانونی و جداسازی دوباره خانواده‌ها در مرز جنوبی است، پیش‌دستی کند. این اقدامات می‌تواند از طریق تسریع در بررسی درخواست‌های شهروندی، افزایش صدور مجوزهای کاری یا لغو فرمان اجرائی محدودکننده پناهندگی انجام شود. منصوب‌کردن قضات: بایدن می‌تواند با پر‌کردن ۴۷ جای خالی در دادگاه‌های فدرال، از چرخش بیشتر قوه قضائیه به سمت راست‌گرایان جلوگیری کند.
مسائل اقلیمی:
بایدن می‌تواند وضعیت اضطراری اقلیمی اعلام کند؛ زیرا طبق گزارش بنیاد «فرست استریت» (First Street)، حدود ۳.۲ میلیون آمریکایی به دلیل افزایش خطر سیل مجبور شده‌اند نقل مکان کنند. رئیس‌جمهور بایدن سال گذشته گفت که او عملا وضعیت اضطراری اقلیمی اعلام کرده، اما در این زمینه هنوز بیانیه رسمی صادر نشده است. انجام این کار به او اجازه می‌دهد بدون نیاز به کنگره، بودجه بیشتری به این مسئله اختصاص دهد. بایدن همچنین می‌تواند چند دستور اجرائی دیگر ازجمله اعمال ممنوعیت بر حفاری‌های دریایی صادر کند./شرق