جمعه ۳۰ شهريور ۱۴۰۳
نویسنده: ایگور سوبوتین
دولت جو بایدن در حال بررسی یک "توافق هسته ای" کوتاه شده با ایران است تا حداقل محدودیت هایی را بر توسعه آن اعمال کند. به رغم اینکه ایده نسخه سبک برجام جدید نیست و در سال 2021 میلادی مطرح شد، کاخ سفید بر این باور است که وضعیت پیرامون اتم ایران ابتکار عمل را بالفعل می کند. با این حال، تهران اکنون ممکن است، انگیزه کمتری برای مبارزه برای لغو تحریم های غرب داشته باشد: توافق صلح با ریاض، فضا را برای تعامل اقتصادی باز کرده است.
دولت های کشورهای غربی و اسرائیل از آمادگی کاخ سفید برای انعقاد نسخه بهینه شده برجام خبر دادند. بر اساس این اطلاعات، دولت بایدن مذاکرات مربوطه را در ژانویه آغاز کرد و در ماه فوریه، به متحدانش که مستقیما در مذاکرات برای احیای «توافق هسته‌ای» شرکت داشتند، درباره این ایده اطلاع رسانی کرد. این ابتکار شامل کاهش گزینشی تحریم ها علیه تهران در ازای موافقت این کشور با توقف بخشی از فعالیت های هسته ای این کشور است. از توقف غنی سازی اورانیوم در سطح 60 درصد سخن در میان است. ظاهرا، طرف ایرانی از ابتکار کاخ سفید آگاه است، اما عجله ای برای دادن پاسخ صریح ندارد.
دولت بایدن کاملا به تضمین این متعهد است که ایران هرگز به سلاح هسته ای دست پیدا نکند. ناظران تصدیق می کنند که بحث در مورد یک نسخه کوتاه از "توافق هسته ای" نشان دهنده نگرانی فزاینده در مورد تحولات تهران است. بر اساس گزارش فوریه آژانس بین المللی انرژی اتمی، ایران تاکنون 87.5 کیلوگرم اورانیوم 60 درصد غنی شده انباشته کرده است. بر اساس برآوردهای کارشناسان، اگر سطح غنی سازی به 90 درصد برسد، برای تولید یک بمب هسته ای کافی است.
ژنرال مارک میلی در اواخر ماه مارس خاطر نشان کرد که جمهوری اسلامی می تواند ظرف کمتر از دو هفته مواد شکافت پذیر برای سلاح هسته ای را تولید کند و فقط به چند ماه دیگر نیاز دارد. به گفته او، ایران "در حال برداشتن گام هایی برای بهبود توانایی های خود برای تولید سلاح های هسته ای است." او به نمایندگان کنگره گفت که امریکا چندین گزینه را «برای زمانی که ایران تصمیم به ساخت یک سلاح هسته ای واقعی بگیرد» در نظر گرفته است.
اکنون، هر گونه بحث در مورد این یا آن نسخه از برجام در چارچوب منطقه ای جدیدی قرار می گیرد که در آن، ایران و عربستان سعودی با میانجیگری چین توافق کرده اند، تنش‌ها را کاهش دهند و روابط را احیا کنند. روز گذشته، کیوان کاشفی، یکی از اعضای هیئت مدیره اتاق بازرگانی ایران، اعلام کرد که دو کشور پس از احیای دوجانبه نمایندگی های دیپلماتیک، قصد دارند، تبادل هیئت های تجاری را آغاز کنند. کاشفی گفت: «ما کار روی مسائل همکاری اقتصادی با عربستان را آغاز کرده ایم. قرار است، در آینده نزدیک، اتاق بازرگانی مشترک ایجاد شود.»
در این شرایط، هنوز جای سوال باقی می ماند که تهران تا چه اندازه برای روند بازگرداندن این یا آن نسخه از «توافق هسته ای» با امریکا و میانجی های بین المللی آمادگی دارد.
منبع: نزاویسیمایا گازتا (روسیه)