شنبه ۰۱ دی ۱۴۰۳
پیتر استانو، سخنگوی سیاست خارجی و امنیتی اتحادیه اروپا، در پاسخ به انتقادات اخیر رئیس ستاد ارتش جمهوری آذربایجان، اعلام کرد که اتحادیه اروپا در حال حاضر یک مأموریت ناظر در ارمنستان دارد و این مأموریت آماده همکاری‌های بیشتر با آذربایجان است.
کریم ولی‌اف، رئیس ستاد ارتش آذربایجان، در دیدار با یک مقام ارشد ناتو، نارضایتی باکو از مأموریت اتحادیه اروپا در ارمنستان را ابراز و اعلام کرده که استقرار ناظران اروپایی در خاک ارمنستان، وضعیت در قفقاز جنوبی را تشدید می‌کند و مانع از روند حل‌وفصل مسائل بین ارمنستان و آذربایجان می‌شود.
اظهارات مقام ارشد نظامی جمهوری آذربایجان در پی انتشار مطلبی در وب‌سایت «کالیبر»، نزدیک به وزارت دفاع این کشور، مطرح شد. این مطلب ادعا می‌کرد که ناظران اروپایی و نظامیان ارمنی به‌طور مشترک در حال «جاسوسی» از خاک آذربایجان برای آماده‌سازی یک تحریک احتمالی هستند.
هیئت مأموریت اتحادیه اروپا به‌طور قاطع همه این اتهامات را رد کرده است.
پیتر استانو، نماینده اتحادیه اروپا، اعلام کرده که «بروکسل کاملاً متعهد به حمایت از تمامی تلاش‌ها برای ایجاد صلح پایدار بین ارمنستان و آذربایجان است».
در حالی که جمهوری آذربایجان دوباره به فعال‌سازی اعتراضات خود پرداخته، مقامات ارمنی به اهمیت تمدید مأموریت اتحادیه اروپا اشاره کرده‌اند.
سارگیس خاندانیان، رئیس کمیسیون روابط خارجی مجلس ملی ارمنستان، به خبرنگاران گفت: این منطقی خواهد بود که این مأموریت به فعالیت‌های خود در خاک ارمنستان ادامه دهد و به‌عنوان یک منبع معتبر اطلاعاتی برای اتحادیه اروپا نیز عمل کند.
بنیامین بوغوسیان، مدیر مرکز مطالعات سیاسی و استراتژیک در ارمنستان، بر این باور است که «به احتمال زیاد، مدت مأموریت ناظر اتحادیه اروپا تمدید خواهد شد» و معتقد است که باکو با نارضایتی‌های مداوم خود نمی‌تواند از تمدید این مأموریت جلوگیری کند. مأموریت که برای دو سال در نظر گرفته شده است، در ماه فوریه، چهار ماه دیگر، به پایان می‌رسد.
بنیامین بوغوسیان در گفت‌وگو با خبرنگاران اظهار داشت: به احتمال زیاد، مدت مأموریت ناظر تمدید خواهد شد. فکر می‌کنم حداقل برای دو سال دیگر و احتمال دارد که تعداد اعضای آن نیز افزایش یابد. در حال حاضر، تعداد اعضا 209 نفر است. تقریباً تمام مأموریت‌ها برای مدت حداقل یک بار و حتی چند بار تمدید می‌شوند. مأموریت در گرجستان به مدت 15 سال مستقر است.
او ادامه داد: من همچنین بیشتر این احتمال را نمی‌دهم که این موضوع در ارتباط با گرم شدن روابط روسیه و آذربایجان باشد. ما می‌دانیم که روسیه در مورد همین مأموریت ناظر اتحادیه اروپا بیانیه‌هایی صادر کرده و آن را به انجام فعالیت‌های جاسوسی از سوی کشورهای مختلف متهم می‌کند. به نظر می‌رسد که با این بیانیه‌ها، آذربایجان دوباره سعی دارد پیامی به روسیه ارسال کند مبنی بر اینکه "ارمنستان به تو خیانت کرده و به سمت دشمنانت رفته است، اما نگران نباش، تو می‌توانی از منافع خود در قفقاز جنوبی با بهبود روابط با آذربایجان دفاع کنی".
مقامات ارمنی ادعا می‌کنند که در حالی که جمهوری آذربایجان به حملات خود ادامه می‌دهد و سازمان پیمان امنیت جمعی و متحد نظامی آن، روسیه، به درخواست‌های کمک ارمنستان پاسخ نمی‌دهند، ایروان شروع به صحبت درباره تنوع‌بخشی امنیتی کرده است. مقامات ارمنی بر این باورند که وضعیت نسبی ثبات در مرز ارمنستان و آذربایجان به حضور ناظران اروپایی وابسته است.
بنیامین بوغوسیان در مورد تضمین‌های اتحادیه اروپا مبنی بر آمادگی مأموریت برای همکاری‌های بیشتر با آذربایجان گفت: ناظران تنها در خاک ارمنستان گشت‌زنی می‌کنند. به نظر می‌رسد که اتحادیه اروپا نمی‌خواهد استقرار ناظران به عنوان یک اقدام ضدآذربایجانی تلقی شود، به‌ویژه اینکه بروکسل اعلام کرده که آذربایجان شریک انرژی آن است.
به گفته این کارشناس، تصمیم‌گیرندگان در اتحادیه اروپا آنقدر ساده‌لوح نیستند که تصور کنند آذربایجان با استقرار مأموریت ناظر اروپایی در مرز خود موافقت خواهد کرد.
به اعتقاد او، آذربایجان به دلیل اینکه ورود ناظران اروپایی مانع تحقق اهداف استراتژیک آن، یعنی برقراری ارتباط زمینی مستقیم با ترکیه، خواهد شد، به این حضور مخالف است.
بوغوسیان در ادامه گفت: نخست‌وزیر ارمنستان نگفته است که ما ناظران اروپایی داریم و آن‌ها شاهد خواهند بود که آذربایجان حمله می‌کند، بنابراین آذربایجان هرگز حمله نخواهد کرد. این خود نشان می‌دهد که بله، ناظران اروپایی بخشی از ابزارهای سیاسی بازدارندگی هستند، اما انتظار داشتن اینکه آن‌ها بتوانند کاربرد نیروی نظامی توسط آذربایجان یا تهدید به استفاده از نیروی نظامی را منتفی کنند، به طور طبیعی امکان‌پذیر نیست. زیرا ما در تاووش شاهد تهدید به استفاده از نیروی نظامی بودیم و ارمنستان به آن تهدید تن داد و اکنون ما وضعیت فعلی را داریم.
این کارشناس دو سناریو را برای جمهوری آذربایجان متصور است: یا ارمنستان را مجبور کند که به‌طور داوطلبانه و از طریق توافقی، آن کریدور را ایجاد کند، یا اینکه بخشی از خاک ارمنستان را اشغال کند.
بوغوسیان همچنین احتمال می‌دهد که پس از کنفرانس آب‌وهوای سازمان ملل (COP29)، آذربایجان ممکن است از تهدید به استفاده از نیروی نظامی یا حتی اقدام به کاربرد واقعی نیرو آغاز کند.
او توضیح داد: آذربایجان ممکن است هیچ‌گونه بیانیه‌ای ندهد و به سمت تشدید تنش‌ها برود و سپس به ارمنستان بگوید که اگر می‌خواهی تنش‌ها ادامه نیابد، پس باید به عقب‌نشینی تن بدهی. اما هدف استراتژیک آذربایجان برقراری ارتباط زمینی با ترکیه است. این امر تنها از طریق یک کریدور خارج از مرز امکان‌پذیر است، که می‌توان به دو روش به آن دست یافت: یا ارمنستان را مجبور کند تا به این کریدور از طریق توافقی تن بدهد، یا اینکه به سادگی بخشی از خاک ارمنستان را اشغال کند.
مقامات ارمنستان که به مدت دو سال و نیم در حال مذاکره برای برقراری صلح با جمهوری آذربایجان هستند، اخیراً احتمال حمله باکو را نیز رد نکرده‌اند.