جمعه ۰۲ آذر ۱۴۰۳
مهدی بازرگان، روزنامه نگار
انفجار پیجرهای حزب‌الله، در دو روز گذشته سرخط اصلی خبرهای داخلی، منطقه‌ای و جهانی شده و همچنان لبنان کانون توجهات است. طبق آخرین آماری که فراس الابیض، وزیر بهداشت دولت پیشبرد امور لبنان، حوالی ظهر دیروز (چهارشنبه) اعلام کرد، شمار شهدای انفجارهای روز سه‌شنبه در لبنان به ۱۲ شهید افزایش یافت که دو نفر از آنها کودک و چهار نفر از نیروهای بخش بهداشت هستند. او در یک کنفرانس خبری تأیید کرد که عصر روز سه‌شنبه، تنها در نیم‌ساعت، دوهزارو 750 تا دوهزارو 800 مجروح به بیمارستان‌های مختلف انتقال یافتند. اغلب قربانیان از ناحیه چشم و صورت آسیب دیده‌اند و تاکنون ۴۶۰ عمل جراحی چشم انجام شده است. از بین مجروحان، هزارو 800 نفر می‌بایست برای درمان در بیمارستان بستری می‌شدند که حال ۱۰ درصد از آنها وخیم بود. فراس الابیض ادامه داد: پاسخ بخش بهداشت و درمان به این رویداد در قالب همبستگی ملی بسیار سریع و مطلوب بود و به بسیاری از مجروحان این انفجارها، کمک‌های درمانی لازم ارائه شد.
او افزود: تنها در بیروت و اطراف آن، هزارو 850 نفر مجروح شدند که ۷۵۰ نفر آنها از جنوب و ۱۵۰ نفرشان از البقاع بودند. الابیض ادامه داد که کمک‌های پزشکی از عراق، ایران، مصر، ترکیه و اردن وارد لبنان شده و برخی از مجروحان منطقه البقاع به سوریه و برخی به ایران انتقال یافته‌اند. وزیر بهداشت لبنان تأکید کرد از رسانه‌ها می‌خواهد با دقت اخبار و اطلاعات را منتشر کنند و از دامن‌زدن به شایعه‌ها در شرایط کنونی بپرهیزند. پیش از این و در سه‌شنبه‌شب، رویترز به نقل از وزیر بهداشت لبنان، تعداد قربانیان انفجار پیجرها را ۱۱ شهید و چهار هزار مجروح اعلام کرده بود که حال ۴۰۰ نفر از آنها وخیم است؛ امری که موجب شد وزارت بهداشت لبنان بیانیه تکذیبیه صادر کند. در سوی دیگر نیز هادی هاشم، سفیر لبنان در سازمان ملل متحد، انفجار پیجر توسط اسرائیل در سوریه و لبنان را «تجاوزی که به جنایت جنگی تبدیل می‌شود» توصیف کرد. هاشم در یک نشست اضطراری مجمع عمومی سازمان ملل، با هشدار درباره اینکه این حملات باعث تشدید درگیری بین اسرائیل و حزب‌الله خواهد شد، اسرائیل را به تشدید تنش‌ها در منطقه و نقض حاکمیت لبنان از طریق حملات مکرر از ماه اکتبر متهم کرد.
یک منبع پارلمانی در حزب‌الله لبنان با اشاره به آغاز تحقیقاتی درباره چگونگی وقوع انفجار در دستگاه‌های پیجر، تأکید کرد «لبنان به دنبال جنگ نیست، اما برای آن کاملا آماده است». یک منبع نزدیک به «نجیب میقاتی»، نخست‌وزیر دولت موقت لبنان نیز به العربی الجدید گفت: «جامعه جهانی و سازمان ملل باید فورا و به شکلی جدی برای ایستادن مقابل جنایات اسرائیل و اصرار آن بر حملات با هدف کشاندن لبنان به جنگ، اقدام کنند».
آخرین وضعیت سفیر ایران در لبنان
به دنبال انفجار پیجرهای حزب‌الله لبنان، مجتبی امانی، سفیر جمهوری اسلامی ایران در بیروت نیز مجروح شد که رئیس جمعیت هلال‌احمر از شرایط پایدار و وضعیت عمومی «خوب» سفیر ایران در لبنان خبر داد. پیرحسین کولیوند، رئیس جمعیت هلال‌احمر، درباره وضعیت جسمانی مجتبی امانی، سفیر ایران در لبنان، اظهار کرد: «حال عمومی سفیر ایران در لبنان خوب است و شرایط پایداری دارند. به لطف خدا تلاش می‌کنیم تعداد درخور توجهی از مجروحانی را که به مداخلات درمانی جدی‌تر نیاز دارند، به تهران منتقل کنیم». او با بیان اینکه دو گروه از متخصصان اصلی در بیمارستان لبنان حضور دارند، گفت: «هدف از حضور متخصصان و فوق‌تخصصان چشم در بیمارستان‌های لبنان، آن است که عمل‌های جراحی چشم را انجام دهند. من به همراه متخصصان و فوق‌متخصصان چشم از بیمارستان حضرت رسول(ص) لبنان بازدید کردیم».
قبل‌تر و به دنبال حادثه انفجار پیجرهای حزب‌الله در کشور لبنان، رئیس جمعیت هلال‌احمر در صدر یک تیم امدادى و درمانى داوطلب جمعیت هلال‌احمر، شامل ۱۲ پزشک عمومى و متخصص و ۱۲ پرستار و امدادگر، برای امدادرسانى به مصدومان این حادثه به این کشور اعزام شدند. نرگس قدیریان، همسر مجتبی امانی، سفیر جمهوری اسلامی ایران در لبنان نیز درباره آخرین وضعیت سفیر ایران در جمع خبرنگاران عنوان کرد: «یک عملیات جنایتکارانه که خوی (وحشیانه) اسرائیل است، در لبنان اتفاق افتاد که بخش زیادی از مردم لبنان مجروح شدند.
پیجر‌هایی که در بخش‌های مختلف خدماتی، درمانی و اجتماعی مورد استفاده قرار می‌گرفت، یکباره در ساعت حدود سه و نیم منفجر و باعث شد بخش زیادی از مردم آسیب ببینند».
قدیریان در ادامه بیان کرد: «آقای امانی هم به خاطر انفجار این پیجر زخمی شدند و الحمدالله وضعیت کنترل شده است. شرایط حاد نیست. پزشکان بیان می‌کنند که وضعیت خوبی دارند. شایعه‌ها درباره وضعیت ایشان زیاد است، اما تکذیب می‌کنم. وضعیت ایشان خوب است. جراحات بیشتر سطحی است و خطری او را تهدید نمی‌کند. یک مقدار جراحات سطحی است که به‌زودی برطرف می‌شود».
واکنش تهران
در پی انفجار پیجرهای حزب‌الله لبنان، شاهد واکنش مقامات ایران بودیم. در این زمینه مسعود پزشکیان صبح دیروز (چهارشنبه) و در جلسه هیئت دولت، با اشاره به وقایع روز سه‌شنبه در لبنان، چنین رخدادی را مایه شرمساری کشورهای غربی و در رأس آنها آمریکایی‌ها دانست که از هیچ امکانی برای پیشبرد اهداف غیرانسانی خود فروگذار نمی‌کنند و تصریح کرد: اینکه از ابزارهایی که به شکل مرسوم برای ارتقای آسایش و رفاه حال بشر ساخته شده‌اند، به‌عنوان ابزار ترور و نابودی علیه کسانی که نگاه آنها با ما همسو نیست، استفاده شود، گواه سقوط انسانیت و غلبه خوی وحشی‌گری و جنایت‌پیشگی است.
رئیس‌جمهور افزود: «این رخداد یک بار دیگر نشان داد کشورهای غربی و آمریکایی‌ها اگرچه در ظاهر ادعا می‌کنند به دنبال برقراری آتش‌بس هستند، اما در عمل تمام‌قد از جنایت، کشتار و ترورهای کور رژیم صهیونیستی حمایت می‌کنند. علاج اصلاح این وضعیت و قطع زنجیره ظلم و جنایات رژیم صهیونیستی و حامیانش علیه فلسطینیان مظلوم و جهان اسلام، وحدت و انسجام مسلمانان و کشورهای اسلامی است». در جلسه روز گذشته هیئت دولت، عباس عراقچی، وزیر امور خارجه نیز گزارشی از جنایت جدید رژیم صهیونیستی ارائه کرد و گفت: صبح چهارشنبه گروهی از متخصصان، جراحان و پرستاران ایرانی برای کمک به مجروحان این رخداد به لبنان اعزام شده‌اند.
در ادامه واکنش‌ها، محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی، در پیام‌های جداگانه‌ای به سیدحسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله و نبیه بری، رئیس مجلس نمایندگان لبنان، ضمن محکوم‌کردن عملیات تروریستی روز سه‌شنبه رژیم صهیونیستی، با دولت و ملت لبنان و خانواده‌های شهدا و مجروحان این حادثه تروریستی همدردی کرد. آیت‌الله احمد جنتی، دبیر شورای نگهبان نیز در ابتدای جلسه روز چهارشنبه ۲۸ شهریور ۱۴۰۳ این شورا، با اشاره به جنایت سه‌شنبه رژیم صهیونیستی در کشور لبنان، عنوان کرد: «اقدام ددمنشانه رژیم غاصب اشغالگر صهیونیستی که باعث به شهادت رسیدن و مجروح‌شدن جمعی از مردم بی‌گناه لبنان شد، بار دیگر ماهیت و خوی غیرانسانی این رژیم غیرقانونی را به اثبات رساند». علاوه بر ایران، سوریه، کوبا، ونزوئلا و روسیه هم به این اتفاق واکنش نشان داده و آن را محکوم کردند.
پیجرها چگونه منفجر شدند؟
شبکه المیادین لبنان به نقل از منابع امنیتی این کشور جزئیات حادثه انفجار دستگاه‌های پیجر در این کشور را منتشر کرد و نوشت: «این دستگاهها از قبل بمب‌گذاری شده‌اند». به نوشته تسنیم، منابع مذکور دیروز اطلاع دادند که «داخل دستگاه‌های پیجری که منفجر شدند، از منبع [تولیدکننده] به وسیله قطعه «آی‌سی»، بمب‌گذاری شده و حاوی مواد منفجره بود». این منابع همچنین گفتند مواد منفجر تعبیه‌شده، به‌گونه‌ای داخل این دستگاهها جاسازی شده بود که هنگام بررسی، امکان تشخیص وجود نداشت و سرویس جاسوسی موساد و شاباک اسرائیل پشت این حمله جنایتکارانه قرار دارند». بنا بر گفته این منابع، انفجار به وسیله پیام با فناوری پیشرفته‌ای صورت گرفته که ماده منفجره جاسازی‌شده را فعال کرده است. منابع مذکور افزودند: «باتری پیجرها عامل موج انفجاری نبوده است، بلکه ماده لیتیوم باتری‌ها هنگام دریافت پیام انفجار، عامل منفجر‌شدن این دستگاهها بوده است». بنا بر اطلاعات این منابع، «دستگاه‌های خاموش یا دستگاه‌هایی که در مناطق خالی از پیام بوده‌اند، مانند دستگاه‌های قدیمی، سالم مانده و منفجر نشده‌اند. ماده انفجاری به‌منظور کشتن و قتل استفاده شده است؛ به‌ویژه اینکه این دستگاهها در جیب و ناحیه ران جا می‌گرفتند تا موج انفجار مستقیما به درون بدن فرد حامل آن داخل شود». این منابع افزودند: «حدود چهار ثانیه بعد از شنیده‌شدن صدای اتصال و پیامک متنی، این دستگاهها به‌طور خودکار منفجر شده‌اند؛ چه در برابر صورت فرد حامل آن بوده باشند یا این دستگاهها اصلا باز نشده باشند».
به گفته این منابع، امکان شناسایی این موارد در داخل دستگاهها حتی در کشورها و فرودگاه‌های بین‌المللی وجود نداشته است. اسرائیل علاوه بر جنایت‌های بی‌سابقه خود در غزه، با این عملیات تروریستی، قوانین و خطوط قرمز در جنگ‌های امنیتی را زیر پا گذاشته است. این منابع در پایان فاش کردند که «اسرائیل یک شرکت جهانی و دستگاه غیرنظامی با قابلیت کنترل را به کار گرفته و تصمیم به قتل دسته‌جمعی عامدانه را اجرا کرده است». در همین ارتباط و به گفته انتخاب، خبرگزاری آمریکایی آسوشیتدپرس درباره علت این انفجارها نوشت: «پیجرهای جدیدی که همراه اعضای حزب‌الله بوده، باتری‌های لیتیومی داشتند که ظاهرا منفجر شده‌اند». وال‌استریت ژورنال نیز به نقل از منابع آگاه گزارش داد که «دستگاه‌های ارتباطی هدف قرار‌گرفته در لبنان، بخشی از محموله جدیدی بود که حزب‌الله اخیرا دریافت کرده است». این رسانه آمریکایی به نقل از منابع نزدیک به حزب‌الله خبر داد «برخی افراد احساس کرد‌ه‌اند دستگاهها داغ شده و قبل از انفجار از شر آنها خلاص شده‌اند».
منابع اختصاصی به اسکای‌نیوز عربی اطلاع دادند که «موساد مقداری ماده PETN به‌شدت انفجاری را روی باتری دستگاهها قرار داده و آن را از طریق افزایش دمای باتری به اندازه‌ای که منفجر شود، منفجر کرده است». همچنین یک منبع امنیتی لبنانی در گفت‌وگو با الجزیره اظهار کرد: «دستگاه‌های ارتباطی که منفجر شدند، از قبل بمب‌گذاری شده بودند». او فاش کرد که «وزن بمب منفجرشده از ۲۰ گرم مواد منفجره تجاوز نکرده است». در همین حال، آکسیوس به نقل از یک منبع عنوان کرده است «اطلاعات اسرائیل پیش از عملیات ارزیابی کرده بود که حزب‌الله به احتمال زیاد با حمله‌ای بزرگ به اسرائیل پاسخ خواهد داد». آکسیوس به نقل از مقامات اسرائیلی اعلام کرد ما آگاهیم که مرز شمالی شاهد تشدید تنش خواهد بود و ارتش اسرائیل در حالت آماده‌باش کامل است. این رسانه به نقل از مقامات آمریکایی نیز گزارش داد که اسرائیل دولت بایدن را از قبل در مورد عملیات انفجار دستگاه‌های فراخوان اعضای حزب‌الله مطلع نکرده بود.
سی‌ان‌ان هم به نقل از منابع آگاه نوشته است انفجار دستگاه‌های پیجر در لبنان، عملیات مشترک موساد و ارتش اسرائیل بود. در همین حال، شرکت تایوانی گلد آپولو اعلام کرد دستگاه‌هایی که در لبنان منفجر شدند، نشان تجاری ما را دارند، اما تولید آنها به صورت برون‌سپاری انجام شده است. این شرکت می‌گوید دستگاه‌هایی که در لبنان منفجر شده‌اند، ساخت یک شرکت اروپایی بوده‌اند. شرکت تایوانی گلد آپولو ادعا می‌کند دستگاه‌های ارتباطی انفجاری در لبنان توسط یک نماینده اروپایی در مجارستان ساخته شده و او مسئول آن است. المانیتور نیز به نقل از منابع اطلاعاتی نوشت: اسرائیل پس از جمع‌آوری اطلاعات مبنی بر اینکه دو نفر از اعضای حزب‌الله به نفوذ به دستگاهها پی برده‌اند، حمله را انجام داد. بر این اساس، نقشه اصلی این بود که در صورت وقوع جنگ تمام‌عیار، دستگاهها را منفجر کنند تا به برتری استراتژیک دست یابند، اما وقتی دو عضو حزب‌الله به ماجرا مشکوک شدند، اسرائیل مجبور به اجرای نقشه انفجار قبل از موعد شد. عملیات انفجار دستگاه‌های فراخوان (پیجر) در لبنان، حتی از ایالات متحده نیز مخفی نگه داشته شد. هاآرتص هم نوشته است که گزارش‌های آمریکایی حاکی از آن است که اسرائیل دستگاه‌های پیجر در لبنان را از طریق پیامک منفجر کرده است. در همین حال، آسوشیتدپرس به نقل از یک مقام آمریکایی گزارش داد: اسرائیل به واشنگتن اطلاع داده که این عملیات با جاسازی مقدار کمی مواد منفجره در داخل دستگاه‌های پیجر انجام شده است.
اوضاع منطقه به کدام سمت خواهد رفت؟
درباره تبعات ترور سایبری اسرائیل در لبنان، نشریه فارن‌پالیسی نوشت: «اگرچه هیچ گروهی مسئولیت انفجار پیجرهای حزب‌الله را بر عهده نگرفته، اما احتمالا عامل انجام این عملیات اسرائیل بوده است». به نوشته انتخاب، در ادامه این مطلب آمده است: «جنگ چند‌جبهه‌ای اسرائیل، نه‌تنها به حماس در غزه، بلکه به ایران و محور مقاومت (گروهی متشکل از نیروهای نیابتی از‌جمله حزب‌الله لبنان) گسترش پیدا کرده است. بنابراین بسیاری می‌پرسند چرا این حمله الان باید انجام بگیرد؟ آیا زمان انجام این حمله از اهمیت خاصی برخوردار است؟ به‌رغم هشدار‌های ایالات متحده درباره اینکه انجام یک عملیات گسترده می‌تواند منجر به یک جنگ تمام‌عیار منطقه‌ای شود، اسرائیل گفته جلوگیری از حملات حزب‌الله یکی از اهداف جنگی این رژیم است. این حمله پیجری می‌تواند آغازی بر یک کارزار نظامی اسرائیل علیه حزب‌الله در لبنان باشد یا تنها می‌تواند یک عملیات سری جدید در چارچوب جنگ سایه طولانی بین اسرائیل و نیروهای نیابتی باشد. این احتمال نیز وجود دارد که اسرائیلی‌ها به این دلیل این عملیات را انجام داده باشند که دیگر امکان اجتناب از افشای چنین نفوذی وجود نداشته است».
به دنبال این سؤالات فارن‌پالیسی، یدیعوت آحارونوت نیز مدعی شده فرمانده ستاد شمالی ارتش اسرائیل، مجموعه‌ای از طرح‌ها را برای انجام عملیات زمینی در لبنان به رئیس ستاد و سطوح سیاسی ارائه کرده است. این رسانه در ادامه نوشت: «مذاکرات برای انتصاب ساعر به‌عنوان وزیر دفاع، به دلایل امنیتی و ساعاتی قبل از عملیات لبنان متوقف شد». یدیعوت آحارونوت به نقل از یک منبع نظامی اعلام کرد: اقدامات اسرائیل در شمال، خطر وقوع جنگ فراگیر در کل منطقه را افزایش می‌دهد. آکسیوس در ادامه به عدم اطلاع واشنگتن از حمله روز سه‌شنبه اشاره کرد و به نقل از یک مقام آمریکایی نوشت: مقامات اسرائیلی هنگام دیدار با هوکستاین، هیچ سرنخی از آنچه در پشت پرده می‌گذشت، به او ندادند. روزنامه جروزالم پست نیز انفجار دستگاه‌های پیجر حزب‌الله را یک عملیات اطلاعاتی مشترک بین موساد و اطلاعات نظامی دانست. کانال ۱۴ اسرائیل هم اعلام کرد «لشکر کماندویی ۹۸ از جنوب برای فعالیت تحت فرماندهی شمال تا اطلاع ثانوی جابه‌جا شد».
بعد از حمله به پیجرها، بی‌سیم‌ها و لپ‌تاپ‌ها در سیبل آتش‌افروزی اسرائیل قرار گرفتند
دور تازه‌ای از انفجارها دیروز در لبنان به وقوع پیوست که مربوط به پیجرها نبود و در اخبار اولیه سخن از انفجار بی‌سیم‌ها بود، اما با ادامه اخبار انفجارها گزارش‌ها نشان داد که دستگاه‌های الکترونیکی منفجرشده در لبنان تنها به برخی بی‌سیم‌های دستی محدود نیست. بلکه تجهیزات الکترونیکی مختلف مانند لپ‌تاپ، گوشی‌های تلفن همراه آیفون و حتی پنل خورشیدی خانه‌ها نیز منفجر شده‌اند. در ادامه خبرگزاری لبنان از شهادت سه نفر بر اثر انفجار دستگاه‌های بی‌سیم خبر داد.المیادین گزارش‌ها درباره انفجار در بیروت را تأیید کرد و گفت چند دستگاه ارتباطی دیگر در بیروت و در چند منطقه لبنان منفجر شده است. برخی منابع عربی نیز مدعی شدند: هم‌زمان با تشییع جنازه پسر علی عمار، نماینده حزب‌الله در مجلس، صدای انفجارهایی در ضاحیه جنوبی بیروت به گوش رسید. الجزیره هم گزارش داد: انفجار دستگاه‌های ارتباط بی‌سیم در تعدادی از مناطق لبنان، تعدادی زخمی بر جای گذاشت. رویترز به نقل از یک منبع امنیتی نوشت: دستگاه‌های ارتباطی که در مناطق مختلف لبنان منفجر شدند، بی‌سیم‌های دستی بودند و با دستگاه‌های پیجر که دیروز منفجر شدند، متفاوت هستند.
این منبع افزود: دستگاه‌های ارتباطی که امروز منفجر شدند، پنج ماه پیش توسط حزب‌الله خریداری شده بودند. یک منبع امنیتی نیز گفت: حزب‌الله دستگاه‌های بی‌سیم قابل حمل را پنج ماه پیش، تقریبا هم‌زمان با خرید پیجرها، خریداری کرده است.آکسیوس به نقل از دو منبع گفت: اسرائیل در موج دوم عملیات (تروریستی) خود، هزاران دستگاه ارتباط بی‌سیم مورد استفاده اعضای حزب‌الله در لبنان را منفجر کرد.الجزیره خبر داد که دستگاه‌هایی که منفجر شدند از نوع پیجر نبودند، بلکه دستگاه‌های بی‌سیم در مناطق مختلف لبنان بودند.خبرگزاری ملی لبنان اعلام کرد: بر اثر انفجار دستگاه‌های ارتباطی در شهرک سحمر در شهرستان راشیا و بقاع غربی، سه نفر کشته شدند.العربیه می‌گوید: در پی انفجار دستگاه‌های ارتباطی در لبنان، خانه‌ها و خودروها در آتش سوختند. صفی‌الدین، رئیس شورای اجرائی حزب‌الله در واکنش به این انفجارها گفت: با مرحله جدیدی از تجاوز مواجهیم و مجازات در راه است. وی افزود: به دشمن می‌گوییم اگر هدفتان توقف نبرد پشتیبانی است، این نبرد قوی‌تر خواهد شد./شرق