برنامه عراقچی برای سیاست خارجی

به گزارش صد آنلاین،  سید عباس عراقچی که به عنوان وزیر امور خارجه دولت چهاردهم معرفی شده است، در برنامه‌ای که به نمایندگان مجلس شورای اسلامی ارائه داده، تاکید کرده است که دیپلماسی «فراگیر، فعال و اثرگذار» را در دستور کار خود دارد.

هماهنگی کامل میدان و دیپلماسی، حمایت همه جانبه از محور مقاومت، تعامل «عزتمندانه، کارکردگرا و فرصت محور» با اروپا، جلوگیری از بازسازی امنیتی سازی اجماعی علیه ایران در شورای امنیت؛ و رفع شرافتمندانه تحریم‌ها با مذاکرات هدفمند و غیرفرسایشی از جمله محورهای برنامه عراقچی برای اداره دستگاه سیاست خارجی است.

بی تردید یکی از مهم‌ترین چالش‌های اخیر در دیپلماسی ایران، روابط با آمریکا و اروپاست. سید عباس عراقچی وزیر پیشنهادی امور خارجه دولت چهاردهم که طی چند دهه تجربه مذاکره با هر دو را دارد، برای باز  کردن گره مناسبات با اروپا و آمریکا چه برنامه‌ای دارد؟

وزیر پیشنهادی امور خارجه در برنامه خود  نوشته که «تعامل عزّتمندانه، کارکردگرا و فرصت‌محور از موضع برابر و بر مبنای احترام متقابل» را با اروپا دنبال خواهد کرد و درمورد آمریکا نیز «مدیریت تخاصم» را پی خواهد گرفت. او البته خاطر نشان کرده که در مسیر «مقابله با سیاست‌های خصمانه‌ آمریکا و رژیم صهیونیستی» حرکت خواهد کرد.

وزیر پیشنهادی امور خارجه تاکید کرده از «تمامی ظرفیت‌های سیاست خارجی برای خنثی سازی و بی اثرسازی تحریم‌ها و کاهش هزینه‌های آنها» استفاده خواهد کرد و در جهت «رفع شرافتمندانه تحریم‌ها، به ویژه تحریم‌های یکجانبه، از طریق مذاکرات جدّی، هدفمند و غیرفرسایشی، با حفظ مواضع قطعی نظام» خواهد کوشید.

توجه به حقوق و سهم ایران از کریدورها و را‌ههای ترانزیت یکی دیگر از برنامه‌های عراقچی است. او در برنامه خود برای وزارت امور خارجه نوشته که برای «جلوگیری از تهی سازی ظرفیت‌های جغرافیایی کشور، به ویژه در دو حوزه حمل ونقل منطقه‌ای و ترانزیت بین المللی، و حوزه ی انرژی» خواهد کوشید و دیپلماسی انرژی را به طریقی موثر به کار خواهد گرفت.

«تداوم روابط مستحکم با چین و روسیه، و گسترش همکاری با اقتصادهای نوظهور نظیر هند، اندونزی، آفریقای جنوبی و برزیل»، «تسهیل مراودات تجاری و اقتصادی با همسایگان، به خصوص در نقاط مرزی» و «کمک به مهار و حل معضلات اقلیمی و زیست محیطی از مسیر همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی، و توجّه ویژه به دیپلماسی آب» از دیگر برنامه‌های سیدعباس عراقچی در مقام وزیر امور خارجه است.

عراقچی در زمینه «دیپلماسی اقتصادی» در نظر دارد که سیاست خارجی را در مدار پیشرفت اقتصادی کشور قرار دهد و از تمام ظرفیت‌های آن برای  تسهیل کار و امیدبخشی به فعالان اقتصادی بویژه بخش خصوصی استفاده کند.

وزیر پیشنهادی امور خارجه در همین زمینه نوشته که سیاست حُسن همسایگی را به پیش خواهد برد، از ظرفیت سازمان‌های منطقه‌ای (شانگهای، بریکس، اتّحادیه‌ی اقتصادی اورآسیا و دیگر سازمان‎های مشابه) حداکثراستفاده را خواهد کرد و  «میدان دیپلماسی» را تا آفریقا و آمریکای لاتین و شرق آسیا گسترش خواهد داد.

در حقیقت «عبور دادن کشور از زنجیره‌ فشارهای تحریمی»، «حمایت از ساختارها و مسیرهای موجود خنثی‌سازی تحریم‌ها و کوشش برای گشودن بازارها و سازوکارهای جدید به منظور کاهش هزینه‌های تحریم» و «مقابله با پروژه ایران‌هراسی و امنیتی‌سازی ایران» از اولویت‌های عراقچی است.

وزیر پیشنهادی امور خارجه همچنین خواهان«دیپلماسی متوازن و کارکردی» است و «حمایت همه‌جانبه از محور مقاومت و حقوق مردم مظلوم فلسطین» را از اولویت‌های اصلی خود عنوان کرده است.

«بازنگری در شرح وظایف سفارت‌خانه‌ها و نمایندگی‌های ایران در خارج از کشور»  و «اتخاذ رویکرد تعاملی داخلیِ «برادرانه، مسئولانه و گفت‌وگومحور» از دیگر اولویت‌های سید عباس عراقچی در مقام وزیر امور خارجه است.

وزیر پیشنهادی امور خارجه در زمینه تحکیم امنیت ملّی بر آن است تا  در هماهنگی و هم افزایی با دیگر قوا، نهادها و دستگاههای ذیربط، جایگاه دیپلماسی را به عنوان یکی از ابزارهای مهم تولید و مدیریت قدرت ارتقا دهد.

عراقچی «بهره گیری ترکیبی از عناصر مادی و معنوی قدرت از جمله قدرت سخت، قدرت نرم، قدرت هوشمند و قدرت معنایی»، «حفظ و تقویت قدرت بازدارندگی کشور در منطقه و فرامنطقه، از طریق دیپلماسی فعّال منطقه‌ای و بین المللی و در هماهنگی کامل بین میدان و دیپلماسی» و نیز «تقویت دولت‌ها و مجموعه‌های متّحد و یا همراه با ایران، و گسترش و تحکیم عُمق ژئوپلتیک کشور به ویژه در حوزه محور مقاومت» را از برنامه‌های خود عنوان کرده است.

عراقچی در برنامه‌ خود «مقابله قاطع، موثّر و به موقع سیاسی و دیپلماتیک با کانون‌های خطرآفرین، و سیاست‌ها و تصمیم‌های تهدیدآمیز» را گنجانده و نوشته که از «بازسازی اجماع امنیتی جهانی علیه ایران به ویژه در شورای امنیت سازمان ملل متّحد» جلوگیری خواهد کرد.

وزیر پیشنهادی امور خارجه بر بهره گیری حداکثری از «دیپلماسی سران» (سران سه قوه)، به خصوص در روابط با همسایگان تاکید دارد و قرار است از ظرفیت‌های «دیپلماسی دفاعی» و «دیپلماسی اطلاعاتی - امنیتی» استفاده شایسته کند.

توجّه به کارکرد فناوری‌های نوپدید، از جمله هوش مصنوعی، به عنوان عناصر جدید قدرت در روابط بین الملل و نیزصیانت از برنامه هسته ای کشور و دستاوردهای آن از دیگر برنامه‌های عراقچی است.

در برنامه وزیر پیشنهادی امور خارجه، پیشبرد «دیپلماسی پارلمانی»، توجّه جدّی به «دیپلماسی غیررسمی»، «دیپلماسی عمومی»، «دیپلماسی رسانه‌ای» و «دیپلماسی فضای مجازی» و نیز روایت سازی هوشمندانه و اقناعی در جنگ شناختی دشمن هم گنجانده شده است.

سید عباس عراقچی از دهه 60 و در مسئولیت های مهم دیپلماتیک حضور داشته و با 5 وزیر خارجه در دولت های مختلف همکاری نزدیک داشته است.

می‌توان مهمترین محورهای برنامه عراقچی برای وزارت خارجه را به شرح زیر دانست:

- دیپلماسی «فراگیر، فعال و اثرگذار» با رویکردی متوازن و کارکردی

- هماهنگی کامل میدان و دیپلماسی؛ تقویت دولت‌ها و مجموعه های متحد با ایران

- حمایت همه جانبه از محور مقاومت و حقوق مردم مظلوم فلسطین

- تعامل «عزتمندانه، کارکردگرا و فرصت محور» با اروپا بر مبنای احترام متقابل

- جلوگیری از بازسازی امنیتی سازی اجماعی علیه ایران در شورای امنیت

- رفع شرافتمندانه تحریم ها با مذاکرات هدفمند و غیر فرسایشی

- ایفای حقوق و سهم ایران از کرویدورهای ترانزیتی و گشودن بازارهای جدید

- ادامه روابط مستحکم با چین و روسیه و ایجاد پیوندهای نوین با اقتصادهای نوظهور

- دیپلماسی عمومی فعال و روایت سازی هوشمندانه و اقناعی در جنگ شناختی